«Ο ΣΟΦΟΣ ΚΑΙ ΤΑ ΣΟΦΑ»

"The Wise & the Wisdom"

Η μεγάλη του αδυναμία ήταν η αγάπη του προς τα πορτοκάλια.

Η μάνα του είχε κάνει μεγάλες προσπάθειες εμποδίζοντας τον να μην φάει τόσο μεγάλη ποσότητα πορτοκαλιού διότι θα του είναι ανώφελο. Μάταια όμως…Ο μικρός άπλωνε τα χέρια του και έκλεβε τα πορτοκάλια από την κουζίνα έως ότου έφτασε να τρώει 5-10 κιλά την ημέρα!

Ξαφνικά το παιδί βρέθηκε να πάσχει από μια παιδική αρρώστια. Η φίλη της μαμάς του την συμβούλεψε να κάνει μια σούπα από βότανα και να τα ανακατέψει με χυμό από πορτοκάλι για να αποφύγει την άσχημη μυρωδιά. Πράγματι η μάνα έκανε ακριβώς ότι έλεγε η συμβουλή της φίλης της. Αργότερα το παιδί ήπιε από το χυμό πορτοκαλιού τυλιγμένο με ιαματικά βότανα χωρίς όμως να αποκαλυφθεί ότι υπάρχει απάτη. Απρόσμενα, αυτή την φορά δεν κατάφερε να πιει όλο το μπουκάλι γιατί δεν το βρήκε γευστικό. Εκείνη την στιγμή ένοιωσε το στομάχι του να ξεπηδά, έντονη πικρία και αδυναμία μαζί με την επιθυμία του να κάνει εμετό. Η ουσία είναι πως το φάρμακο παρέμεινε στο στομάχι του και έκανε την δουλειά του. Και από τότε άρχισε μια νέα σελίδα στην ζωή του στην οποία καταγράφεται το μίσος του παιδιού για το πορτοκάλι. Πέρασε λίγος καιρός και το παιδί έγινε καλά όχι όμως απόλυτα θεραπευμένο και για αυτό η μάνα του αποφάσισε να του δίνει κάθε μέρα ισοτονικό χυμό από πορτοκάλι – πλούσιο σε βιταμίνες – ώστε να επιστρέψει η υγεία του παιδιού. Και πάλι το παιδί αρνήθηκε να πάρει το ρόφημα φωνάζοντας:

«Δεν θέλω πορτοκάλι ! Δεν θέλω χυμό από πορτοκάλι» (!!!)

Δυστυχώς αυτό το φάρμακο – βότανο έπαιξε έναν σημαντικό ρόλο ώστε το μικρό παιδί να αντισταθεί στην μεγάλη του αδυναμία και να μισήσει τα αγαπητά του πορτοκάλια. Ύστερα κάθε φορά που έβλεπε πορτοκάλι αισθανόταν πίκρα και προθυμία για εμετό. Και έτσι μεταμορφώθηκε η αγάπη σε μίσος όπως η μέρα εναλλάσσεται με την νύχτα. Έτσι αλλάζουμε την σκέψη μας σε μια αντίθετη μέσα στο διάστημα μιας μόνο ημέρας λόγω κάποιων εξωτερικών συνθηκών.

Κατά με είναι μια άποψη που επηρεάζεται από ψυχολογικούς παράγοντες αλλά σαν συμπέρασμα δεν υπάρχει κάτι στην ζωή που να έχει σταθερή αξία . Προσθέτοντας, η αξία δεν «συγκατοικεί» με τα πράγματα αλλά εμείς δίνουμε αυτήν την αξία στα πράγματα. Εμείς είμαστε αυτοί που βάζουμε τους χρωματικούς φακούς στα γυαλιά μας για να δούμε τα πράγματα με χρώμα, αισιοδοξία και με τον τρόπο που θέλουμε να τα παρατηρούμε. Σαν άλλο συμπέρασμα δεν υπάρχουν άσχημα ή όμορφα πράγματα αλλά οι ίδιοι τα κάνουμε έτσι.

Αν κάνουμε όμως μια προσπάθεια ρωτώντας τρία διαφορετικά πρόσωπα σε τρεις διαφορετικές καταστάσεις για κάτι απλό στην ζωή μας όπως το κρεβάτι τότε σίγουρα θα βγάλουμε διαφορετικά αποτέλεσμα:

Α) ΄΄Το κρεβάτι για μένα είναι για ξεκούραση, γαλήνη, ύπνο και ηρεμία του ψυχικού και του βιοχημικού μου κόσμου΄΄, θα είναι η απάντηση ενός απλού ανθρώπου.

Β) ΄΄Το κρεβάτι… Μη χειρότερο… Η φυλακή και η κατάρα του Θεού, είναι για μένα μονάχα φτιαγμένο από αγκάθια΄΄, θα είναι η απάντηση ενός βαριά αρρώστου που πέρασε αιχμάλωτος αρκετά χρόνια εκεί για την αποθεραπεία του.

Γ) ΄΄Η γη της Εδέμ, ο παράδεισος και η γαλήνη μακάρι να μπορούσα να ζήσω περισσότερο καιρό σε αυτό το «ειρηνικό» θέρετρο αναψυχής΄΄, και αυτή θα είναι η απάντηση ενός εργατικού μαραγκού που περνά όλη την ημέρα κάνοντας μια σκληρή δουλειά για να αναθρέψει την οικογένεια του, φτιάχνοντας κρεβάτια για να κερδίσει λεφτά.

Έτσι καταλαβαίνουμε καλύτερα πως διαφέρει η γνώμη του ενός από τον άλλον παρόλο που το σχήμα αντανακλάται το ίδιο μες την κόρη του ματιού και δεν αλλάζει. Όμως μόλις διαπερνάει την κόρη του ματιού «συνοδεύεται» στην ψυχή του ανθρώπου και η ίδια εξηγεί και μεταδίδει με τον δικό της τρόπο τα συναισθήματα.

Φτάνουμε στην αστάθεια τόπου, χρόνου, ομορφιάς, ασχήμιας, γευστικότητας ή μη κ.τ.λ. Υπάρχουν τόσα και τόσα θέματα που περνάνε στην ζωή μας αλλαγμένα… Όπως λ.χ. η θρησκεία. Ένας ευαίσθητος τομέας περιέχει διακλαδώσεις που άλλοτε απαγορεύονται μα τώρα επιτρέπονται και το αντίθετο με ένα αντίστοιχο σημερινό αποτέλεσμα. Επίσης αν έβλεπε κανείς σήμερα ένα έργο του Πικάσο θα το σχολίαζε ως τρελό ή ψυχρό. Διδάγματα και φιλοσοφίες που άρεσαν παλιά και σήμερα όχι και φυσικά το αντίθετο. Δεν θα μείνει απαρατήρητο πως στις σημερινές μέρες οι καλλιτέχνες πουλάνε τα έργα τους με εκατομμύρια δολάρια ενώ άλλοι παλιά πέθαιναν από την πείνα γιατί κανείς δεν αγόραζε τις δουλειές τους.

Φαίνεται πως η λέξη «δεν ξέρω» ή «ένας Θεός ξέρει» είναι η σωστή διέξοδο για αποφάσεις που βγάζουμε μη γνωρίζοντας την θέση μας αύριο ή μεθαύριο.

Θέτοντας μια κατάληξη, έναν ολοκληρωτικό συμπέρασμα μα και ένα «skeptic end» ότι ζούμε σε μια εποχή όπου πέφτουν οι μάσκες, επανεμφανίζονται οι αποκρύψεις και χάνονται οι ηθικές αξίες…

- Dr. Amin Ezeldin

ΠΡΟΛΟΓΟΣ 

Πριν εισέλθουμε στην αναζήτηση της έννοιας του μοναχισμού και τη σημασία της ζωής του ιδρυτού του Αγίου Αντωνίου, θα ήθελα να αναφερθώ στη ζωή και το έργο ενός άλλου ιδρυτή «μοναχού». Ο Δρ. Αμίν Εζελντίν αποτελεί τον ιδρυτή της Αιγυπτιακής σκέψης στην Ελλάδα και το «μοναχό της γνώσης».

Ο Δρ. Αμίν Εζελντίν υπό την επίδραση του εκμαγείου των Ελληνικών ιδεών και της ελληνικής φιλοσοφίας κατά τη διάρκεια των σπουδών του στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, κατελήφθη από ακατάσχετο έρωτα προς την Ελλάδα και οτιδήποτε ελληνικό. Η ψυχή του εθεάσατο τας ιδέας αυτάς, εν τω προτέρω της βίου και τας ανεμεμνήσθη όπως θα έλεγε ο Πλάτων. Συνομίλησε με τον Πλάτωνα και Αριστοτέλη και ως γνήσιος απόγονος των Eλλήνων αφιέρωσε τη ζωή του στην αναζήτηση της γνώσης και την ανακάλυψη της αλήθειας. Πόνεσε και στερήθηκε καθετί για να μπορέσει να φτάσει στην κατάκτηση του αγαθού και του ωραίου, ώστε έτσι να καταστεί γνώστης της σοφίας των προγόνων του.

«Νέκρωσε» τις ανθρώπινες ανάγκες του και ως άλλος μοναχός βάδισε απερίσπαστος το δρόμο της γνώσης.

Με αυτές τις συνθήκες ο Αμίν Εζελντίν εξελίχθη σε ένα διανοούμενο στην Ελλάδα. Αν και γεννήθηκε στην Αίγυπτο ήρθε σαν πρόπλασμα στην Ελλάδα, όπου αναπτύχθηκε και καρποφόρησε στο εκμαγείο των ελληνικών ιδεών. Οι ιδέες αυτές με κίνητρο την ομορφιά του ελληνικού ιδεώδους, τον ώθησαν στην πνευματική του ωοτοκία και παρήγαγε έργο πνευματικά ελληνικό. Επηρεασμένος από τον Αριστοτέλη, Πλάτωνα και Πυθαγόρα, οδηγήθηκε στην ερμηνεία του όρου “ASSABIYAH” του Ίμπν Χαλντούν.

Περαιτέρω, θεωρεί την “ASSABIYAH” σαν τον άνθρωπο που γεννιέται, αναπτύσσεται, ακμάζει, ευημερεί, εξαντλείται και υποτάσσεται σε νεότερη δύναμη (νέα ASSABIYAH).

Με λίγα λόγια πιστεύει ότι η “ASSABIYAH” (φυσική αντίδραση του ανθρώπινου βίου), είναι το μέσο ή όπως θα έλεγε κανείς διαφορετικά, αποτελεί τη μήτρα όπου ένας πρωτόγονος λαός οδηγείται στον πολιτισμό και ένας πολιτισμός οδηγείται στην εξαφάνιση.

Στο ομώνυμο έργο, με το οποίο κέρδισε επάξια τον τίτλο του διδάκτορος Κοινωνιολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου, το 1988, ο Δρ. Αμίν Εζελντίν παρουσιάζει τον Ίμπν Χαλντούν ως το μεγάλο διδάσκαλο των Αραβικών Γραμμάτων και Μελετητή των Ελλήνων Φιλοσόφων αναπτύσσοντας το έργο του “Χαλντουνική ASSABIYAH” ως προσφορά στην ελληνική παιδεία.

Ο Ίμπν Χαλντούν, σύμφωνα με τον Δρ. Αμίν Εζελντίν, θεωρεί ότι η ιστοριογραφία είναι Τέχνη και ότι ανήκει στη Σοφία και ότι αποτελεί Επιστήμη Φιλοσοφική, γιατί ερευνά τα πρώτα όντα, τις αρχές, τα αίτια, τις αντιδράσεις, τα γεγονότα και τα αποτελέσματα αυτών, τον πολιτισμό και την κοινωνία και γι’ αυτό ονομάζεται και ως η Επιστήμη των Επιστημών.

Η αφοσίωσή του στη γνώση δεν σταματά εδώ αλλά είναι αδιάκοπη, καθώς συνεχίζει το έργο του προσφέροντας πολλά στους γύρω του ενώ ταυτόχρονα στερεί πράγματα από τον εαυτό του. Ενδεικτικά είναι τα επιστημονικά έργα του:

«Μελετήματα στη Φιλοσοφία της Ιστορίας», «Το Κοράνιο και οι Ισλαμικές Επιστήμες», «Αρχαία Ελληνική Σκέψη και Ισλαμική Φιλοσοφία» όπου συνομιλεί πνευματικά και έρχεται σε επαφή με τους Πατριάρχες Αλεξανδρείας, Παρθένιο και Πέτρο Ζ΄, με το Μητροπολίτη Λεοντοπόλεως Διονύσιο και τον Αρχιεπίσκοπο Συνεών, αλλά και τα λογοτεχνικά του συγγράμματα, όπως «Το καφενείο του Δημήτρη» (μετάφραση του έργου του μεγάλου Αιγυπτίου συγγραφέα Γιάχια Χάκκι), «Το γαϊδούρι του Αλ Χακίμ», «Μέγας Αλέξανδρος ο Μακεδών Βασιλεύς των Ελλήνων». Επίσης σημαντική είναι και η συμμετοχή του σε διεθνή συνέδρια και συμπόσια όπως το 1995 στο Παγκόσμιο Συνέδριο στη Ρώμη για το Βυζάντιο και τη Μέση Ανατολή, όπου ανέπτυξε τα θέματα: «Η εφαρμογή του Βυζαντινορωμαϊκού νόμου κατά τη διάρκεια της οθωμανικής αυτοκρατορίας στην Ελλάδα», «Η έννοια και η ερμηνεία των όρων προστασία – προνόμια στην Ελλάδα μετά την πτώση του Βυζαντίου και κατά τη διάρκεια της οθωμανικής αυτοκρατορίας».

Το 1992 μετείχε στο 2^ο Διεθνές Συμπόσιο με θέμα: «Ορθοδοξία και Ισλάμ» και το 1995 στη Διεθνή Διάσκεψη Συγκριτικής Φιλολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Καΐρου, εκπροσωπώντας την Ελλάδα με εισήγησή του στο θέμα: «Η σύγχρονη μεταφραστική κίνηση στην Ελληνο-Αιγυπτιακή Λογοτεχνία και ο Ναγκίμπ Μαχφούζ».

Παρακολουθώντας όλη αυτή την πορεία του Δρ. Αμίν Εζελντίν αντιλαμβανόμαστε γιατί χαρακτηρίζεται ιδρυτής και «μοναχός» της γνώσης. Είναι ο ιδρυτής ενός νέου τρόπου σκέψης και νέων ιδεών στην Ελλάδα.

Για να φτάσει όμως σ’ αυτό το σημείο θα έπρεπε να αφοσιωθεί στη γνώση και την αναζήτησή της με ταπεινότητα και απαλλαγμένος από τις σαρκικές ανάγκες. Όπως κάθε μοναχός απαρνείται κάθε σωματική ανάγκη για να αφοσιωθεί στο Θεό, έτσι και ο Δρ. Αμίν Εζελντίν απαρνήθηκε τη ζωή για να αποκτήσει και να προσφέρει τη γνώση του στους άλλους.

Τον ευχαριστούμε σαν δάσκαλο και σαν άνθρωπο γιατί προσφέρει όλο του το είναι σεεμάς τους μαθητές του, για να μας βοηθήσει στη ζωή μας, αλλά και στην ελληνική κοινωνία ώστε να μπορέσει να βελτιωθεί και να ξανακερδίσει την αίγλη και τη θέση του παρελθόντος. Του ευχόμαστε ο Θεός να του δίνει δύναμη για να κερδίζει όλο και περισσότερα κομμάτια της σοφίας και κάποια στιγμή να φτάσει στο μέγιστο βαθμό της γνώσης, προκειμένου μέσω αυτού να κερδίσουμε και εμείς οι υπόλοιποι κάποια στοιχεία της Αθανασίας που χαρακτηρίζουν τα έργα ανθρώπων όπως ο Δρ. Αμίν Εζελντίν.

Χαράλαμπος Κωνσταντίνου

Πτυχιούχος Πολιτικών Επιστημών

Νομικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών

2006

Μέλος του Ε.Ε.Σ.Α.Μ

Αναμνήσεις από το γραφείο του καθηγητή Dr. Amin Ezeldin,  

της Μαρίνας Γκιόκα, 

Πτυχίουχος Πολιτικών Επιστημών, Νομική Σχολή Αθηνών

Memories from Dr. Amin A. Ezeldin' Office

by Marina Gkioka

Bachelor Degree Political Sciences, Law School, University of Athens

    Το 2004 μπαίνοντας στο γραφείο του καθηγητή μου Dr. Amin ένιωσα αρχικά φόβο, γιατί ποτέ στη ζωή μου δεν είχα έρθει σε επαφή με έναν καθηγητή Πανεπιστημίου από τόσο κοντά. Αργότερα ο φόβος μου μετατράπηκε σε ντροπή, γιατί ποτέ στη ζωή μου δεν είχα γνωρίσει έναν άνθρωπο με τόσο διαφορετικό τρόπο σκέψης από τον αντίστοιχο των ελλήνων, που μέχρι τότε είχα ζήσει, αλλά ύστερα έκπληκτη διαπίστωσα πως ανήκαμε και οι δύο στο ίδιο στρατόπεδο και είχαμε πολλά κοινά.

Στη συνέχεια ένιωθα μεγάλο δέος, γιατί βρισκόμουν μπροστά σε έναν άνθρωπο που ταυτόχρονα ήταν Δάσκαλός και Παιδαγωγός.

   Κάθε φορά που μιλούσε κρεμόμουν από τα χείλη του για να μη χάσω ούτε μια λέξη και μου θύμιζε τη σχέση μου με το παππού μου, που τόσο μου λείπει αυτή τη στιγμή. Μέσα σε αυτά τα τέσσερα χρόνια κατάφερα να μάθω όχι μονο αραβική ιστορία και λογοτεχνία, αλλά και πολλά άλλα πράγματα, για τα οποία είτε δε γνώριζα τίποτα, είτε ήξερα λίγα, είτε τα γνώριζα τελείως λάθος. Μετά το δέος μου μετατράπηκε σε αγάπη και σεβασμό για έναν άνθρωπο που ένιωθα σα δεύτερο πατέρα μου. Άπειρες ήταν οι συζητήσεις μας καθώς και οι σημαντικές συμβουλές που μου έδωσε και ακόμα μου δίνει για τη ζωή, την αγάπη, τις σπουδές, την οικογένεια. Πάντοτε ήταν και θα είναι δίπλα μου, όποτε εγώ θα το θελήσω για να με βοηθήσει και να μου κρατάει το χέρι.

   Μέσα σε αυτά λοιπόν τα τέσσερα χρόνια γνώρισα έναν άνθρωπο εξαιρετικά μορφωμένο από όλες τις απόψεις, που έχει ζήσει μια δύσκολή ζωή για αυτό και είναι τόσο σεβαστός στα μάτια μου.

Οι εμπειρίες, οι γνώσεις και η ιστορία του κατάφεραν να δημιουργήσουν ένα ολοκληρωμένο άνθρωπο και χαρακτήρα για αυτό και κάθε του λέξη μετράει όσο χίλιες άλλων ανθρώπων για μένα.

    Κατάφερε να μου εμπνεύσει τόση εμπιστοσύνη και αγάπη  όλα αυτά τα χρόνια που πιστεύω πως η σχέση που δημιουργήσαμε θα κρατήσει για πάντα. Ο Καθηγητής Dr Amin θα μείνει πάντοτε χαραγμένος στο μυαλό και στη καρδιά μου όσα χρόνια και αν περάσουν, γιατί πως μπορώ να ξεχάσω έναν άνθρωπο που τόσο σέβομαι και αγαπώ, έναν άνθρωπο που μου έμαθε τόσα πολλά και με βοήθησε να χαράξω μια σωστή πορεία στη ζωή μου.

Όπου και αν βρεθώ στο μέλλον, το μυαλό μου πάντοτε θα γυρνάει πίσω θα θυμάται και θα αναπολεί τον Δάσκαλό μου και πατέρα μου και θα αγωνιά για εκείνον, ακόμα και αν οι αποστάσεις μας χωρίσουν. Πάντα θα θυμάμαι κάθε λέξη, κάθε συμβουλή, κάθε γέλιο και δάκρυ, μα πάνω από όλα το χαμόγελο και τη ζεστασιά, όταν τον κοιτούσα στα μάτια.

Τέσσερα χρόνια πέρασαν σα νερό κι ποτέ δε μπόρεσα να σας πω πόσο σας αγαπώ και πως κάθε αποχαιρετισμός είναι πάντοτε δύσκολός για όλους, αλλά σας υπόσχομαι, ότι θα σας σκέφτομαι πάντα, γιατί όταν σκεφτόμαστε τους ανθρώπους που αγαπάμε δε πεθαίνουν ποτέ, αλλά ζουν αιώνια στη καρδία μας και στις αναμνήσεις μας.

Μπορεί ως νεότερη να μην είμαι σε θέση να δίνω και εγώ συμβουλές σε ανθρώπους σαν και εσάς που έχουν πονέσει τόσο πολύ και έχουν πικραθεί από τη ζωή και τους ανθρώπους, αλλά θα ήθελα να σας πω πως αν ποτέ πληγωθείτε , αν ποτέ προδοθείτε  μην κλάψετε γιατί ήρωας δεν είναι εκείνος που ξέρει να νικά, αλλά αυτός που ξέρει να κρύβει τη πίκρα και τον πόνο με ένα χαμόγελο και να προχωρά.

********************************

ΑΦΙΕΡΩΜΕΝΟ ΣΤΟ ΚΑΘΗΓΗΤΗ ΜΟΥ

 DR.AMIN A.EZELDIN

Στης νύχτας την αφιλόξενη αγκαλιά

Έκρυψες δειλά το πρόσωπό σου

Και ζύγωσαν τα αστέρια μια σταλιά

Χρυσόσκονη να ράνουν το όνειρο σου

Ταξίδεψες την κοίτη του φωτός

Διέσχισες τις θάλασσες του κόσμου

Από όλα τα δεινά πιο δυνατός

Κατάφερες να είσαι ο εαυτός σου

Και αν έζησες αιώνες στη σκιά

Μετρώντας τους χειμώνες στη σειρά

Τις ρίζες σου βγάλε από το τέλμα

Και τη θύμηση κράτα γερά μέσα στο βλέμμα

Και αν έζησες αιώνες στη σκιά

Μετρώντας τους χειμώνες στη σειρά

Μη κλάψεις για κανένα

Ανάσανες το άρωμα της γης

Και αντίκρισες κατάματα το μέλλον

Ξεδίψασες στην άκρη της πηγής

Και άκουσες τους ύμνους των αγγέλων

Κοιμήθηκες και ξύπνησες μαζί

Μέσα από τους ήχους των σελίδων που γυρίζουν

Χωρίς αποσκευή και ανάργυρος

Ανέπνευσες τον πόνο στα χρόνια που σωπαίνουν

Στης νύχτας την παράξενη αγκαλιά

Απέμεινες και έγινες σαν ήχος

Που σκίζει τη θλιμμένη σιγαλιά

Γκρεμίζοντας της μοναξιάς το τοίχος

Μαρίνα Γκιόκα

Πτυχιούχος Πολιτικών Επιστημών

Πανεπιστήμιο Αθηνών

19/2/2008

************

 ذكريات 

و في عام ۲۰۰٤ أتذكر أنني قد تعرفت عليُه عندما دخلت مكتبُه لأول مرة حيث  شعرت منذ اللحظة الأول بشئ من (الخــوف)

و ذلك لأنني لأول مرة أواجة أٌستاذ جامعي عن قرب
واتحدث معُه.

و بعد ذلك فإن هذا الخوف قد تحول إلى شعور (بالحيــاء) حيث أنُه  انسان يختلف تماما و كلياً عن اساتذة

الجامعات اليونانية الذين تعودت عليهم, وبعد فترة

قليلة تاكدت من أن هناك تقارب في بعض المبادئ التي يحملها و يعتنقها.

 و في النهاية شعرت أمامُه (بالرهبـة العظيمــة) لأنني

أواجة و لأول مرة أُستاذ و معلم و مربي فاضـل.

و في كل مرة عندما يتحدث كنت اتابع عن قرب جميع كلماته التي يتفوُه بها من فمُه. و شعرن بهذا

         الأحساس للمرة الثانية حيث كانت الأولي عندما كنت اتعلم على يد معلمي الأول وهو جدي –رحمة الله عليُه- و أنٌه قد ترك فراغ كبير  استطاع أن يملئة استاذي الدكتور / امين عز الدين.

و في خلال سنوات تعلمي للغة العربية تعلمت من استاذي معلومات كثيرة ومختلفة بجانب تصحيح بعض المعلومات والمفاهيم  .

 و بالتالي تحول هذا الأحساس (بالرهبـة و الخشــوع) إلى (الأحتـرام المبجــل) لذلك اعتبرتُه أبي الثاني أو أبي الروحي و لقد كانت حواراتناً طويلة و مفيدة
وذو معلومات قيمة بجانب نصائحة حول الحياة
و المستقبل و الأخلاق و الفضيلة دائماً كان ومازال

يقدم لي يد العون و الدعم، و بالتالي فلقد عرفت أن

هذا المعلم ملئ بالمعرفة و الثقافة كما علمت أنُه عاش سنوات طويلة من العذاب لدرجُه  أنه اصبح حساس للغاية.

أن تجربتُه في الحياة و معرفتُه و تاريخ حياتُه العلمية قد صنعوا

منُه أنسان كامل و شخصية فريدة  و بالتالي فإن كل كلمُه صادرة منُه تساوي ملايين الكلمات حيث استطاع أن يملأ حياتي بالثقة

 و الحب و  هكذا فأن علاقتي معُه ستظل علاقة التلميذة الوفية لأستاذها  إلى الأبد.

أن هذا المعلم قد  حفر باعمالُه بصمات في قلبي ستظل دائماً على مدي السنوات و أن نسيان هذا المعلم أمر صعب لأنه قد علمني كيف استطيع أن أعتمد على نفسي في مسيرة حياتي.

و ستظل ذكراة عالقُه في الأذهان (معلمي الفاضل و ابي الروحي) حتى لو كانت المسافات بيننا بعيدة و سيظل دائماً عالقاً في ذهني افراحة و احزانُه,و أهم شئ هو شعوري و احساسي بابتسامته النادرة عندما اراها
واضحة المعالم في عينيه.

لقد مرت السنوات مثل الضوءالسريع و لكن لم أقل لُه ابداً 

خلال هذة الفترة انني (أحبُه و أحترمُه) و أن وداعي لُه سوف يكون امر صعب ولكن استطيع أن  اعاهدة أنه سوف يكون في بؤرة تفكيري وشعوري إلى الأبد.

(و عندما نفكر في الذين نحبهم يظلون دائماً في قلوبنا مدي الحياة)

و أن معلمي سيظل "خالد الذكر في عقلي و في قلبي على مدي العٌمر".

و برغم صغر سني فأنني لم ولن أستطيع أن أقدم إلى معلمي

و أُستاذي "النصيحة" حيث يحمل على اكتافه آلام الحياة
والبشر  الذي عاني منهم الكثيرفي مسيرة حياته.

و لكن أريد أن أوجة إليُه "رسالة شخصية" .

(معلمي الفاضل)

"...عندما تشعر بالحزن و الندم من اعمال البشر،
أو خيانة الأنسان لأخية الأنسان فلا تبكي.

لأن الأبطال ليسوا فقط هم المنتصرين ، ولكن البطل الحقيقي هو الذي يخفي آلامُه و عذابه بأبتسامة عريضة ثُم يتقدم مواصلاً 

مسيرة حياتُه."

مارينــا جيوكا

بكارليوس العلوم السياسية جامعة أثينا

إهداء إلى أُستاذي و مُعلمي الدكتور أمين أحمد عزالدين

في المساء و في احضان الليالي الرافضة النابذة

أخفيتٌ و جهك من الخوف و الذعر القادم

وعندما اقتربت منك النجوم قليلا

نثرت التُراب الذهبي على أحلامك

رحلت مٌسافرا ًالى مهد الضوء باحثاً عن الأمل

فعبرت بحار العالم

و برغم كُل المصاعب فلقد كنت صامداً

فنجحت في أن تكون نفسك…بِنفسك

و برغم أنك عشت قروناً طويلة في الظلام

و أنت تحسُب ليالي الشتاء القادمة

فإقتلعت جذورك من مستنقع الحياة

ولكن ذكرياتك تمسكت بِقوة في احضان فكرك

و مع ذلك فإنك لم تبكي لأحد

نفحاتك عطراً قادماً من الأرض

وصممت في مواجهة المستقبل بِتحدي

و هناك توقفت لِكي تسُد رمقك من العطش

عند حافة البئر

و هناك سمعت نشيد الملائكة ينادونك

 نمت و استيقظت في أن واحد

من خِلال اصوات طي صفحات التاريخ

بِلا امتعة و بِدون نٌقود

و شممت رائحة الألم من خِلال سنوات الصمت الطويلة

و في تلك الليالى و في احضان غريبة

بقيت و اصبحت مثل الصوت

الذي مزق صفحات العذاب في صمت الصباح الباكر

مُحطماً بذلك و حشة و عزلة الجدار

بكل حب و تقدير   

  مارينا جيوكا

"ΟΙ ΑΙΓΥΠΤΙΑΚΟΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΙ" 

του Dr. Αμιν Εζελντιν 

"Egyptian Civilisations, by Dr. Amin A. Ezeldin"

الحضارات المصرية , بقلم د. أمين أحمد عزالدين 

Οι Αιγυπτιακοί Πολιτισμοί αποτελούνται από 3 πολιτισμούς:

α. Ο Φαραωνικός

β. Ο Χριστιανικός

γ. Ο Ισλαμικός 

Ο Αρχαίος Αιγυπτιακός (Φαραωνικός) Πολιτισμός

Ο Αιγυπτιακός Πολιτισμός διαφέρει από τους άλλους πολιτισμούς κατά τα δύο ακόλουθα σημεία:

1. Στοιχείο του χρόνου

2. Στοιχείο της συνέχειας

Και ως προς τα δύο αυτά στοιχεία η Αίγυπτος υπήρξε στην πρώτη θέση της ιστορίας των άλλων αρχαίων πολιτισμών.

Εκεί εμφανίστηκε ο πρώτος βαθύς ηθικός προβληματισμός και επιπλέον η μελέτη των μυστικών του θανάτου και της αναστάσεως (μύθος του Όσιρις) προ της εμφανίσεως των άλλων αρχαίων πολιτισμών.

Στην Αίγυπτο κυβέρνησαν τριάντα Δυναστείες.

Πηγές του αρχαίου Αιγυπτιακού Πολιτισμού

 Οι Πάπυροι , όλες οι επιγραφές και τα ιερογλυφικά στους ναούς και τις μούμιες, καθώς και τα αγάλματα και τα κτερίσματα, ο Πίνακας των Βασιλέων της Αιγύπτου, που καταρτίστηκε από τον ειδωλολάτρη ιερέα Μανέθωνα, και η ιστορία όλων των δυναστειών, η μαρτυρία άλλων αρχαίων εθνών,  η Παλαιά και η Καινή διαθήκη (ιδίως η Παλαιά), η Σύγχρονη Αρχαιολογία και η επιστήμη της Ανθρωπολογίας,

Η αρχαία Αιγυπτιακή Ιστορία αποτελείται από :

1.     Το Παλαιό Βασίλειο

2.     Το Μέσο Βασίλειο

3.     Τη Σαϊτική εποχή

Το Σύστημα Διακυβέρνησης στην Αρχαία Αίγυπτο

Το σύστημα διακυβέρνησης στην Αρχαία Αίγυπτο ήταν  η Θεοκρατική Μοναρχία. Ο Φαραώ δεν θεωρείται εκπρόσωπος του Θεού στη γη, αλλά ο ίδιος ο Θεός, ικανός να επηρεάζει τους ανθρώπους και τη φύση. Είναι αθάνατος και αποκαλείται ο Αγαθός Θεός. Επίσης ο Φαραώ είναι φίλος του Δικαίου και κυβερνήτης της Άνω και Κάτω Αιγύπτου. Αποτελεί σύμβολο της ασφάλειας και της ενότητας. Υπό τον Φαραώ υπάρχαν: η τάξη των ιερέων, οι κρατικοί αξιωματούχοι και υπάλληλοι του κράτους. Από την πολιτική πλευρά η Αίγυπτος ήταν κράτος ασφαλές και το σύστημα της ήταν πάντα αμυντικό.

Στον τομέα της Τέχνης

Σκοπός των Αρχαίων Αιγυπτίων ήταν η έρευνα για το άφθαρτο, με απώτερο στόχο να εξασφαλίσουν την αιώνια ζωή. Επιπλέον ενδιαφέρονταν για την Αρχιτεκτονική, τη Ζωγραφική, τη Γλυπτική, τη Χρυσοχοΐα και την  Επιπλοποιία.

Σπουδαία ιστορικά μνημεία του Φαραωνικού Πολιτισμού είναι τα εξής:

1.     Οι τρεις πυραμίδες της Γκίζας: 

α) Η Μεγάλη Πυραμίδα - Πυραμίδα του Χέοπα (2625 π.Χ.) 

β) Η Μεσαία Πυραμίδα - Πυραμίδα του Χεφρέν 

γ) Η Μικρή Πυραμίδα- Πυραμίδα του Μυκερινού

Υπάρχει και η παλαιότερη Πυραμίδα των Φαραώ: η Πυραμίδα του Ζόσερ - η Κλιμακωτή - που λέγεται Πυραμίδα Εμχοτέπ στην περιοχή της Σακκάρρα. (2700 π.Χ.)

2.     Η Σφίγγα, που έχει σώμα λιονταριού και πρόσωπο ανθρώπου, βρίσκεται κοντά στην Μεγάλη Πυραμίδα και η κατασκευή της τελείωσε από τον Χεφρέν.

3.     Οι οβελίσκοι

4.     Οι ναοί του Καρνάκ στο Λούξορ

5.     Ο ναός του Αμπού Σίμπελ - η κοιλάδα των Βασιλέων, όπου βρίσκονται τάφοι των βασιλέων καθώς  και ο τάφος του Τουταγχαμών

6.     Ο ναός της Μέμφιδος . Στην  περιοχή της Σακκάρα υπάρχουν τάφοι όλων των εποχών και επίσης τάφοι ζώων.

Στον τομέα της Επιστήμης

Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι επιστήμονες χρησιμοποιούσαν πρακτικές μεθόδους στον τομέα της Γεωργίας και της Βιομηχανίας, για αυτό η Αίγυπτος παρήγαγε σιτάρι, κριθάρι, υφάσματα και γυαλί. Προόδευσαν και στον τομέα των Μαθηματικών και της Αστρονομίας όπως και στη Γεωμετρία. Εκεί σπούδασε ο περίφημος Έλληνας επιστήμονας Πυθαγόρας κατά τον 7^ο αιώνα π.Χ.

Τέλος επιστρέφουμε στα λόγια του Έλληνα φιλόσοφου Ηρόδοτου:

«Η Αίγυπτος είναι δώρο του Νείλου»

الحضاره المسيحيه ( القبطيه )

Ο Χριστιανικός Κοπτικός Πολιτισμός

Το 1\3 της ανθρωπότητας περίπου αποκαλείται Δυτικός κόσμος, ενώ στην πραγματικότητα είναι ο χριστιανικός πολιτισμός.

Η χριστιανική εποχή άρχισε όταν γεννήθηκε ο Μεσσίας (Αΐσα - Ιησούς) στην Παλαιστίνη και αυτή η γέννηση αποτελεί την αρχή του δυτικού ημερολογίου. 

Ο Μεσσίας κατέβηκε στη γη για να διδάξει στους ανθρώπους την αγάπη και την ισότητα. Έπειτα άφησε συνεχιστές αυτής της διδασκαλίας τους Αποστόλους, οι οποίοι την παρέδωσαν στην ανθρωπότητα.

Οι Απόστολοι ήταν Δώδεκα και τέσσερις από αυτούς έγραψαν τα έργα και την ζωή του Μεσσία σε Ευαγγέλια (Απόστολος Μάρκος, Απόστολος Λουκάς, Απόστολος Ματθαίος, Απόστολος Ιωάννης ). Τα δε Ευαγγέλια είναι μέρος της Καινής Διαθήκης.

Μετά τους Αποστόλους εμφανίστηκαν οι πρώτοι Πατέρες της Εκκλησίας, με μεγαλύτερο όλων τον Απόστολο  Παύλο, ο οποίος έβαλε τα θεμέλια της χριστιανικής θεολογίας και του θρησκευτικού δόγματος. Για αυτό το λόγο  έγιναν θρησκευτικές συναθροίσεις (Σύνοδοι) με μεγαλύτερες στη Νίκαια και στη Χαλκηδόνα.

Όμως οι Πατέρες της Εκκλησίας δεν περιορίστηκαν μόνο στη Θεολογία, αλλά έδωσαν απαντήσεις και εκπόνησαν  μελέτες γύρω από την Αστρονομία, τη Φυσική, τη Χημεία, τα Μαθηματικά.

Όλα αυτά τα διδάγματα παραδόθηκαν στον άνθρωπο μέσω συγγραμμάτων που φώτισαν την ανθρωπότητα .

Ο Χριστιανικός Πολιτισμός Στην Αίγυπτο - Οι Κόπτες

Ο χριστιανικός πολιτισμός στην Αίγυπτο αποκαλείται κοπτικός πολιτισμός και η Αίγυπτος υπήρξε η πρώτη στέγη της χριστιανικής θρησκείας μετά την Ιερουσαλήμ για τους εξής λόγους: Η κάθοδος της Παρθένου Μαρίας μαζί με τον Υιό της, τον Μεσσία, (η Ειρήνη μαζί τους), στη γη της Αιγύπτου μέσω της ερήμου του Σινά. Η Αλεξάνδρεια ήταν εκείνη την εποχή το κέντρο του αρχαίου πολιτισμού και για αυτό υπήρξε το κέντρο διδασκαλίας των Αποστόλων (πέρασμα Πέτρου και Μάρκου). Ειδικά ο Απόστολος Μάρκος υπήρξε επικεφαλής των Χριστιανών στην Αίγυπτο. Αργότερα, στην εποχή του αυτοκράτορα Διοκλητιανού, έγινε ο μεγάλος διωγμός των Χριστιανών. Για πρώτη φορά εμφανίστηκε στην Αίγυπτο ο μοναχισμός ( Μέγας Αντώνιος). Ο ρόλος των πρώτων μεγάλων πατέρων. ( Κλήμης ο Αλεξανδρινός - Αθανάσιος ο Μέγας ). Ο κοπτικός πολιτισμός εμφανίστηκε στην Αίγυπτο με δυναμισμό, μέχρι την είσοδο των Αράβων. Ο αριθμός των Κοπτών στην Αίγυπτο έφτασε περίπου τα 7.000.000 με επικεφαλής τον Μακαριότατο Πάπα και Πατριάρχη Αλεξανδρείας και Μαρκιανής Πρωτοσυγκελίας Σενούντα Γ’. Υπάρχει στην Αίγυπτο ο Μακαριότατος Πάπας και Πατριάρχης των Ορθόδοξων  Ρωμιών της Αλεξανδρείας, ο Θεόδωρος Β’. Τέλος βρίσκεται στην Αίγυπτο το σκήνωμα του Αγίου Μάρκου.   

ΟΙ ΚΟΠΤΕΣ ΤΗΣ ΑΙΓΥΠΤΟΥ ΣΗΜΕΡΑ

 Σήμερα υπάρχουν στην Αίγυπτο περίπου 7.000.000 Κόπτες.

 Ο προκαθήμενος της Κοπτικής Εκκλησίας είναι ο Μακαριότατος Πάπας και πατριάρχης .

Η Ιερά Σύνοδος της εκκλησίας αποτελείται από 70 μητροπόλεις στην Αίγυπτο και 4 εκτός Αιγύπτου (μια στα Ιεροσόλυμα, δύο στο Σουδάν και μια στην Αγγλία). Για τους Κόπτες της διασποράς που ζουν στην Δυτική Ευρώπη, στην Αμερική και  την Αυστραλία η Κοπτική Εκκλησία ίδρυσε μεγάλες εκκλησίες και δυο μοναστήρια κοπτικής αρχιτεκτονικής, ένα στην  Γερμανία και ένα στην Αμερική.

Στην Αίγυπτο μέχρι το 450 μ.Χ. υπήρχε μια χριστιανική εκκλησία που ιδρύθηκε από τον Άγιο και Απόστολο Μάρκο (62μ.Χ.)

Ο Αραβικός Ισλαμικός Πολιτισμός

الحضاره العربيه الأسلاميه

Το Ισλάμ ως θρησκεία έθεσε τις βάσεις για την κατανόηση του πολιτισμού σε μια μεγάλη αυτοκρατορία και ρύθμισε από την αρχή το σκοπό του (κοινωνικό - νομικό - οικονομικό και πολιτιστικό) μέσω του Κορανίου.

Το Κοράνιο

Το Κοράνιο είναι το πρώτο ιερό βιβλίο που γράφτηκε στην αραβική γλώσσα και η λέξη «Κοράνιο» πήγασε από την πρώτη θεϊκή εμφάνιση («Διάβασε»), όταν εμφανίστηκε ο Αρχάγγελος Γαβριήλ στον προφήτη Μωάμεθ, στην σπηλιά Χεράα έξω από την Μέκκα.

(Ο προφήτης Μωάμεθ γεννήθηκε στην Μέκκα το 57 μ.Χ.)

Το Κοράνιο περιέχει αποφάσεις και θεϊκούς νόμους και επιπλέον την ιστορία των απεσταλμένων και των προφητών από τη εποχή του Νώε έως τον Χριστό. Απευθυνόμενο στην ανθρωπότητα δείχνει ανοχή στους Ιουδαίους και Χριστιανούς διότι είναι αφοσιωμένοι στις διδαχές της Βίβλου. Ο Θείος Λόγος είναι ένας σε όλα τα βιβλία - στην Παλαιά και Καινή διαθήκη και στο Κοράνιο - και όλα μαζί απευθύνονται στην ανθρωπότητα. Το Κοράνιο δίνει ερέθισμα στο Μουσουλμάνο για την σωστή κατανόηση της έννοιας του Ισλάμ.

Το Κοράνιο είναι η θεϊκή έκφραση για τον άνθρωπο. Θεωρείται ως ο τρόπος μορφώσεως και προβληματισμού για το Μουσουλμάνο, που σκέπτεται και ερευνά τις θεϊκές υπάρξεις, ρυθμίζοντας τον τρόπο λατρείας του Θεού. Επιπλέον υπάρχουν οι Χαντήθ (τα λόγια και οι πράξεις του προφήτη Μωάμεθ) κι οι Ουλεμά (δίνουν τις λύσεις και διευκρινίζουν όλα τα εκκρεμή θέματα).

Γεωγραφική Θέση

Η τότε θέση της Αραβίας βρισκόταν μεταξύ των εξής κρατών:

1.     Δυτικά συνόρευε με το σημερινό βασίλειο της Σαουδικής Αραβίας

2.     Ανατολικά με το σημερινό κράτος της Υεμένης

3.     Νοτιοανατολικά με τα σημερινά Αραβικά Εμιράτα

Προϊσλαμική εποχή

Υπήρχαν διάφορα κρατίδια στις χώρες των Αράβων και οι ίδιοι δεν ήταν ενωμένοι. Πίστευαν  σε εκατοντάδες θεούς και δεν είχαν Αγία Γραφή στην αραβική γλώσσα. Τα αγιογραφικά κείμενα ήταν γραμμένα στη συριακή γλώσσα, την οποία κατείχαν και οι Ιουδαίοι και οι Χριστιανοί.

Έννοια και ερμηνεία της λέξεως Ισλάμ

Η λέξη Ισλάμ σημαίνει πίστη σε έναν Θεό .Μουσουλμάνος λέγεται αυτός που πιστεύει σε έναν Θεό παντοδύναμο και στα Βιβλία του (η Παλαιά Διαθήκη, το Ευαγγέλιο και  το Κοράνιο) και στους Νόμους του Μωυσή, του Χριστού και του Μωάμεθ χωρίς να υπάρχει διαφορά μεταξύ κανενός τους.

Ο Ιδρυτής της Θρησκείας

Η Ισλαμική θρησκεία ιδρύθηκε από τον προφήτη Μωάμεθ και αυτός δεν είναι μόνο προφήτης αλλά και ηγέτης, αρχηγός και ενωτής για τους Άραβες. Αργότερα ιδρύθηκε η Ισλαμική Αυτοκρατορία πάνω σε θεμέλια και διδάγματα (πολιτικά, κοινωνικά και οικονομικά) του Προφήτη Μωάμεθ.

Έτσι οι Άραβες, μέσα σε λίγα χρόνια από τον θάνατο του Μωάμεθ κατέκτησαν την περσική αυτοκρατορία και εξασθένισαν σοβαρά το Βυζάντιο αποσπώντας τη Συρία, την Παλαιστίνη και την Αίγυπτο. Οι Μουσουλμάνοι ίδρυσαν μια τεράστια αυτοκρατορία από τον Ινδικό Ωκεανό ως την Ισπανία.

Το ισλαμικό ημερολόγιο  αρχίζει από το 622μ.Χ. ( έτος της Εγίρα ), όταν ο Προφήτης Μωάμεθ εγκατέλειψε την Μέκκα με τους πιστούς του και πήγε στην Μεδίνα .

 Όμως εμφανίστηκε μια λανθασμένη  ερμηνεία για τη θρησκεία του Ισλάμ στην Ευρώπη και ειδικά στην Ελλάδα, όπως ο όρος Μωαμεθανοί, που συνδέεται άμεσα  με την έννοια Χριστιανοί, ενώ στην πραγματικότητα η θρησκεία ονομάζεται Ισλάμ και αυτοί που το ακολουθούν ονομάζονται Μουσουλμάνοι. Οι Μουσουλμάνοι δεν πιστεύουν στο Μωάμεθ ως Θεό αλλά ως άνθρωπο και προφήτη και απεσταλμένο του Θεού. Πιστεύουν δηλαδή  σε έναν και μοναδικό Θεό

Ισλαμική Κουλτούρα

Σε αυτόν το τομέα οι Άραβες διακρίθηκαν με τη μετάφραση πολλών επιστημονικών έργων και κυρίως της Ιατρικής, των Μαθηματικών και της Φυσικής και ενδιαφέρθηκαν για τον αρχαίο ελληνικό θησαυρό . Και έτσι μπόρεσαν να διαδώσουν τα αρχαία ελληνικά

συγγράμματα με μεταφράσεις τους στα αραβικά και λατινικά μαζί με σχόλια και να τα καταστήσουν γνωστά στην Ευρώπη.  Αυτό υπήρξε το θεμέλιο της Ευρωπαϊκής Αναγέννησης. Επίσης εμφανίστηκαν μεγάλες ιατρικές σχολές όπως το νοσοκομείο της Δαμασκού καθώς και τα πρώτα Πανεπιστήμια του κόσμου στο Κάιρο  ( το Αλάζχαρ ) και στην Κόρδοβα.

Τέλος οι Άραβες θεμελίωσαν την Άλγεβρα , την Αστρονομία , την Γεωμετρία , τη Χαρτογραφία και τη Χημεία  και έκτισαν πολλές και μεγάλες βιβλιοθήκες.

Ισλαμική Αρχιτεκτονική Τέχνη

Η ισλαμική αρχιτεκτονική τέχνη προόδευσε στηριζόμενη κυρίως σε βυζαντινά αρχιτεκτονικά στοιχεία.

Σπουδαία μνημεία ισλαμικής αρχιτεκτονικής είναι τα εξής:

1.     Το τζαμί του Ομάρ στην Ιερουσαλήμ

2.     Το τζαμί (Πανεπιστήμιο) της Κόρδοβας

3.     Το Μαυσωλείο (Ανάκτορο) του Τάζ Μαχάλ στην Ινδία

4.     Το τζαμί του Μπάαντ Σαχ στη Λαχώρη του Πακιστάν

5.     Το τζαμί ( Πανεπιστήμιο ) του Αλάζχαρ στο Κάιρο 

H Σύγχρονη Αίγυπτος

مصر الحديثه

1. Γεωγραφική θέση

Το επίσημο όνομα του κράτους της Αιγύπτου είναι «Αραβική Δημοκρατία της Αιγύπτου» και θεωρείται η Αίγυπτος από τις πλέον σημαντικές χώρες στη Βόρεια Αφρική. Το κύριο και σημαντικό τμήμα της βρίσκεται στην Αφρική και ιδιαίτερα ανάμεσα στη Μεσόγειο και την Ερυθρά θάλασσα, οι οποίες ενώνονται με τη διώρυγα του Σουέζ, που χαρακτηρίζεται το πλέον σημαντικό υδάτινο πέρασμα στον κόσμο. Επίσης έχει και τη χερσόνησο του Σινά.

Το 90% της επιφάνειας της Αιγύπτου είναι έρημος και ο πληθυσμός της ζει περίπου στο 7% της συνολικής επιφάνειας .

2. Σύστημα διακυβέρνησης

Το αιγυπτιακό πολίτευμα είναι δημοκρατικό και το όνομα του προέδρου είναι ο κ. Abdel Fattah Al Sisi. Υπάρχει επίσης η Αιγυπτιακή Βουλή που διαδραματίζει σημαντικό  ρόλο στη διακυβέρνηση της χώρας

3. Θρησκεία

 Επίσημη θρησκεία του κράτους είναι το Ισλάμ και ο πληθυσμός της Αιγύπτου είναι γύρω στα 70.000.000 Αιγυπτίων, οι οποίοι αυξάνονται 1.000.000 κάθε 9 μήνες. Μεταξύ αυτού του πληθυσμού υπάρχουν περίπου  000.10.000 Χριστιανοί.

4. Κάιρο

Πρωτεύουσα του κράτους είναι το Κάιρο, που σημαίνει

«η Νικήτρια» και βρίσκεται στις όχθες του Νείλου. Είναι η μεγαλύτερη πρωτεύουσα στην Αφρική και επίσης θεωρείται η πέμπτη μεγαλύτερη σε πληθυσμό πρωτεύουσα στον κόσμο.

Ο πληθυσμός του είναι γύρω στα 17.000.000 το πρωί και τα 15.000.000 το βράδυ. Στο Κάιρο υπάρχει το αραβικό τμήμα και δίπλα σε αυτό το  άλλο τμήμα με τα σύγχρονα κτίρια, τις μεγάλες πλατείες και τις λεωφόρους.

Εκτός αυτών στο Κάιρο βρίσκονται ιστορικά κτίρια και μουσεία.

Είναι ένα παγκόσμιο εμπορικό κέντρο με έντονη εμπορική, τραπεζική και βιομηχανική δραστηριότητα .

5. Αλεξάνδρεια

Η Αλεξάνδρεια είναι η δεύτερη πόλη στην Αίγυπτο, έχει περίπου 5.000.000 πολίτες, βρίσκεται στα παράλια της Μεσογείου και ονομάστηκε Αλεξάνδρεια λόγω του ονόματος του Μέγα Αλεξάνδρου. Είναι μεγάλο εμπορικό λιμάνι και διαθέτει αρχαίο ρωμαϊκό θέατρο. Εκεί υπάρχει και η βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας η οποία έχει μεταφράσεις όλων των αρχαίων ελληνικών λογοτεχνικών και επιστημονικών θησαυρών όπως έργα του Αριστοτέλη («Πολιτικά»), του Πλάτωνα και του Πλωτίνου, αλλά και συγγράμματα μεγάλης ιστορικής σημασίας. Επίσης υπάρχει στην Αλεξάνδρεια το ελληνικό Πατριαρχείο Αλεξανδρείας και ο θρόνος του Αγίου Μάρκου.

Τέλος στην Αίγυπτο βρίσκονται άλλες σημαντικές πόλεις όπως η Μάρσα Ματρούχ, η Δαμιέτη, το Πόρτ Σάιντ, η Μαχαλά Αλκόμπρα, η Ισμαηλία, το Σουέζ, το Μπάνι Σουέφ, η Ασιούτ, η Σοχάγκ και το Ασούαν.

6. Η Γεωργία

 Ο σπουδαίος Νείλος που διασχίζει την Αίγυπτο, είναι ο μεγαλύτερος ποταμός στον κόσμο. Πλημμυρίζει κάθε χρόνο και σκεπάζει την αιγυπτιακή γη με λάσπη και την καθιστά πολύ γόνιμη.  Εκεί έκτισε η Αιγυπτιακή Κυβέρνηση φράγματα όπως το Υψηλό Φράγμα κι το φράγμα του Ασουάν και πολλές διώρυγες άρδευσης. Πίσω από το ψηλό φράγμα βρίσκεται μια μεγάλη τεχνητή λίμνη που ονομάζεται λίμνη Νάσερ.

Ο σπουδαίος ποταμός έπαιξε σημαντικό ρόλο στο να μετατραπεί η Αίγυπτος σε χώρα αγροτική. Η κτηνοτροφία είναι περιορισμένη σε αντίθεση με την ορνιθοτροφία που συντελεί στην ανάπτυξη της αιγυπτιακής οικονομίας .

7. Τουρισμός

Ο τουρισμός αποτελεί για την Αίγυπτο μεγάλη βιομηχανία και δίνει στην χώρα μεγάλο εθνικό εισόδημα .

8. Η βιομηχανία

Υπάρχει μεγάλη πρόοδος στο βιομηχανικό τομέα και κυρίως στον τομέα των διυλιστηρίων πετρελαίου.

Σήμερα η Αίγυπτος είναι ανεπτυγμένη βιομηχανικά και τεχνολογικά από άποψη ειδικευμένων εργατικών χεριών.  Ανάπτυξη παρουσιάζει και στον τομέα της εκπαίδευσης και του πολιτισμού. 

Ο ΖΗΤΙΑΝΟΣ, του Μαχμουντ Ταιμουρ

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΚΑΙ ΣΧΟΛΙΟ: ΔΡ. ΑΜΙΝ ΕΖΕΛΝΤΙΝ

The Beggar, by Mahmoud Taimur 

Translation & Commentary by Dr. Amin A. Ezeldin

الشحاذ , محمود تيمور 

ترجمة و تحليل : أ.د. أمين أحمد عزالدين 

Το διεφθαρμένο σώμα: Πριν από χρόνια κατοικούσα στη συνοικία "Παλιά Χελμέια στο Κάιρο". Και έπαιρνα πάντα το τραμ από το σταθμό που βρίσκεται στην αρχή ενός στενού στην οδό Μοχάμεντ Άλι, κοντά σε ένα λαϊκό εστιατόριο. Και συνήθιζα να βλέπω, κατά τη διάρκεια της αναμονής μου για το τραμ, έναν ζητιάνο με κομμένα τα δυο πόδια, που φορούσε ένα παλιό φόρεμα από τα φορέματα των υπαλλήλων του τραμ και είχε στο φέσι του ένα παλιό πανί. 

Το εγκατελειλεμμένο σώμα: Η μορφή του μου δημιουργούσε λύπη και του έδινα κάθε μέρα μισό γρόσι. Τον έβλεπαν οι περαστικοί και αυτοί που περίμεναν να κάθεται μαζεμένος και να μην επιμένει να ζητάει από κανέναν άνθρωπο. Και τον θεωρούσαν άγιο, καλό, απορροφημένο στις προσευχές του που ποτέ δεν τελειώνουν. Και συνήθιζα να τον βλέπω στην ίδια θέση του να μην αλλάζει κατάσταση ούτε εμφάνιση σαν να ήταν ένα κομμάτι που συμπλήρωνες τον τοίχο, στον οποίο στηριζόταν. Εφόσον τον κοίταζα αρκετά τον φανταζόμουν σαν εγκατελειλεμμένο σώμα από τα αγάλματα των Αρχαίων Αιγυπτίων πεταγμένο στο σκουπιδότοπο (χαράδρα) του Λούξορ, γεμάτο δόξα της τέχνης και το σεβασμό του παλιού. 

ΣΧΟΛΙΟ ΓΙΑ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΖΗΤΙΑΝΟΥ, ΑΠΟ ΤΟΝ ΔΡ. ΑΜΙΝ ΕΖΕΛΝΤΙΝ 

Στο απόσπασμα "το εγκατελειλεμμένο σώμα" ο Ταιμουρ περιγράφει έναν ζητιάνο μεζεμένο σε έναν τοίχο, να μην επιμένει να ζητάει λεφτά από κανέναν. Ήταν ήσυχος και αφοσιωμένος στις προσευχές του και γι'αυτό ο κόσμος τον θεωρούσε άγιο και καλοσυνάτο. Όμως η φτώχεια του, προκαλούσε λύπη στον συγγραφέα και έτσι του έδινε μισό γρόσι την μέρα.

Ο συγγραφέας περιγράφει τον ζητιάνο με έντονες ζωηρές εικόνες όπως αυτήν που τον παρουσιάζει ως "ένα κομμάτι που συμπλήρωνε τον τοίχο στον οποίο στηριζόταν". Το διεισδυτικό μάτι του Ταιμουρ, συνεχίζει την περιγραφή του ζητιάνου παρομοιάζοντας τον ώς ένα άγαλμα από τα αγάλματα των Αρχαίων Αιγυπτιών πεταγμένο εδώ και εκατοντάδες χρόνια στον σκουπιδότοπο του Λούξορ. Από την περιγραφή του είναι εμφανές ότι ο ζητιάνος αν και ήταν φτωχός ήταν ένας καλός και έντιμος άνθρωπος. Παρόλα αυτά η τελευταία πρόταση του αποσπάσματος "γεμάτο δόξα από τις τέχνες και τον σεβασμό του παλιού" δημιουργεί  στον αναγνώστη μια αίσθηση μυστηρίου γύρω από το πρόσωπο του ζητιάνου. Με άλλα λόγια ο συγγραφέας περιγράφει τον ζητιάνο σαν έναν αξιόλογο άνθρωπο ο ομοίος όμως κρύβει κάτι...

Μαχμούντ Ταϊμούρ 

Η ΖΩΗ ΚΑΙ ΤΑ ΕΡΓΑ ΤΟΥ 

الأديب الكبير محمود تيمور - تاريخ و اعمالة

Mahmoud Taimur, Life & Works

Αναντίρρητα ο Μαχμούντ Ταϊμούρ είναι ένας από τους πιο σημαντικούς Αιγύπτιους λογοτέχνες του 20ου αιώνα. Ήταν εκείνος που κατάφερε να παρουσιάσει την ανατολική αιγυπτιακή κοινωνία με σχολαστικότητα αλλά και με τρυφερότητα ταξιδεύοντας τον αναγνώστη στο εσωτερικό κόσμο των ηρώων. Κατάφερε να καθρεφτίσει την πραγματική εικόνα γύρω από την ιστορική και πατριωτική περίοδο της Αιγύπτου εκείνη την εποχή με μεγάλη επιτυχία. Στήριξε την μέθοδο του στην δυναμική, δραματική ολότητα όταν παρουσίασε τις συνήθειες και τις παραδόσεις της αιγυπτιακής κοινωνίας που πλησιάζει μέχρι ένα σημείο την ελληνική κοινωνία της τότε εποχής. 

Η λογοτεχνία του Μαχμούντ Ταιμούρ πηγάζει από την συνείδηση και την παιδεία του έθνους δηλαδή από την πίστη του στον Θεό και τον άνθρωπο μακριά από την άποψη των αθειστών. Αιγύπτιος λογοτέχνης και ιστοριογράφος από τους ιστοριογράφους της σύγχρονης σχολής της Αιγύπτου.

Γεννήθηκε στις 16 Μαρτίου 1894 στο σοκάκι της ευτυχίας, της περιοχής Αλ-Άζχαρ στο Κάιρο, όπου εκεί μεγάλωσα και εγώ.

Ο Ταιμούρ πέθανε στην ηλικία των 80 χρόνων. 

Κατάφερε να συγκεντρώσει γνώσεις από την Δύση και την Ανατολή για να δημιουργήσει τη λογοτεχνία του πάνω σε νέες βάσεις. Διόρθωσε την τέχνη του μυθιστορήματος θεωρητικά και πρακτικά. Έγραψε την ''Τέχνη των Ιστοριών" και τον "Σεΐχη Παρασκευά" κ.α. Αυτή η ανατολική αιγυπτιακή κοινωνία παρουσιάστηκε μέσα στις ιστορίες του Ταϊμούρ και αυτό το σύγχρονο πνεύμα μίλησε για τη μέθοδο της τρυφερότητας που λιώνει εύκολα και μεταφέρει τα μακρινά βλέμματα του στην επιστήμη της ψυχολογίας. 

ΤΑ ΠΑΙΔΙΚΑ ΤΟΥ ΧΡΟΝΙΑ

Γεννήθηκε σε μια μεγαλοπρεπή αριστοκρατική οικογένεια που διαφημίζεται για το ταλέντο της στον χώρο της αραβικής λογοτεχνίας. Ο πατέρας του ήταν ο Άχμαντ Ταϊμούρ, άρχοντας με τίτλο ευγενή (Πασάς) στην τότε Αίγυπτο και ήταν άνθρωπος της επιστήμης και της λογοτεχνίας όπως όλα τα μέλη της οικογένειας Ταϊμούρ. 

Μέσα σε τέτοιο περιβάλλον ανατράφηκε ο συγγραφέας...ακολούθησε τα μεγάλα βήματα του αδερφού του και του πατέρα του στον χώρο της λογοτεχνίας. Ο σκοπός τους ήταν να δείξουνε τον τρόπο έκφρασης και τον χαρακτήρα των Αιγυπτίων. 

Έτσι όλη η οικογένεια εκφράζει και καθρεφτίζει μέσα από τα βιβλία την πραγματική εικόνα της τότε Αιγύπτου. 

Όμως ο μικρός Μαχμούντ Ταιμούρ ονομάστηκε αργότερα ο Σεΐχης της ιστορίας και της λογοτεχνείας και παρέμεινε ως σήμερα παράδειγμα προς μίμηση. 

Τα έργα του "Παντρεμένος με 2 γυναίκες" και ο "Ζητιάνος" και άλλα έτρεφαν μια πραγματικότητα μέσα τους, το καθετί ωραίο και αληθινό. 

Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΤΟΥ 

Φοίτησε σε κρατικά γυμνάσια και λύκεια, αργότερα εγγράφτηκε στην γεωπονική σχολή στο Κάιρο. Κατά τη διάρκεια της φοιτητικής του ζωής ασθένησε από την χολέρα στα 20 του χρόνια. Τότε αναγκάστηκε να αφήσει τις σπουδές του. Στο κρεβάτι της ασθένειας άρχισε να διαβάζει ρωσική και γαλλική λογοτεχνία και συγκεκριμένα Αντουάν Τσικόφ, Ζι Ντι Μουποσαν. Κατά τη διάρκεια της ασθένειας του, ήταν δίπλα του ο Μοχάμεντ ο μεγάλος του αδερφός όπου έμαθε αρκετά για την λογοτεχνία. 

Έτσι κατάφερε ο Μαχμούντ Ταιμουρ να εκδόσει το 1925 το πρώτο λογοτεχνικό του έργο. 

Σιγά σιγά άρχισε να εμφανίζονται τα έργα του Μαχμούντ Ταιμούρ, ξεδιπλωνόταν γρήγορα το χάρισμα του, διότι χρησιμοποίησε απλά και πραγματικά σύμβολα της κοινωνίας της Αιγύπτου.

ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΤΟΥ ΧΡΟΝΙΑ

Σιγά σιγά άρχισαν να δημοσιεύονται μυθιστορήματα και διάφορες ιστορίες του. Ξαφνικά η μοίρα τον σημάδεψε με τον θάνατο του αγαπημένου μεγάλου αδερφού του, όπου κατέληξε σε μοναξιά και κατάθλιψη και ρίζωσε η ρομαντική ιδέα του ποιητή Γκομπράν Χαλίλ Γκομπράν. Όμως η μοίρα έκρυβε και ένα τρίτο θλιβερό χτύπημα και αυτό ήταν όταν πέθανε ο γιος του σε ηλικία 20 ετών. Μέσα σε βαθιά θλίψη έπεσε ο μεγάλος συγγραφέας μας. Παρέα είχε τον πόνο και την μοναξιά. 

ΤΑ ΕΡΓΑ ΤΟΥ ΜΑΧΜΟΥΝΤ ΤΑΙΜΟΥΡ

1. Κάθε χρόνο να είστε καλά

2. Γραπτό στο μέτωπο

3. Φιλονθρωποδώρημα

4. Επαναστάτες

5. Η Κλεοπάτρα στο Χαν Ελ Χαλίλι

6. Η Σάλουα στη καρδιά του Νείλου

7. Το άγνωστο κάλεσμα

8. Γλυκός και πικρός

9. Η θεραπεία του πνεύματος

10. Η Αθάνατη Εύα 

11. Πιο έξυπνος από τον Σατανά

12. Η κόρη του Διαβόλου

13. Μελέτες στην ιστορία και στο θέατρο 

14. Η θυσία

15. Όταν γελάει η μοίρα

16. Η συνάντηση

17. Άνδρας με 2 γυναίκες 

18. Άρωμα και καπνός

19. Ψέμα μέσα στο ψέμα

20. Το όνειρο της Σαμάρας

21. Καινούρια ζωή

22. Ο ζητιάνος

ΕΡΓΑ ΤΟΥ ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΕΙ ΣΤΑ ΓΑΛΛΙΚΑ

1. Le courtier de la Mort

2. La Belle Aux Levres Charnues

3. La fill da Diable 

4. Bonne Fete

5. La Fleur Dy Carabet

6. Lamour par della l inconnu 

7. Lew Amour de Semi

8. Le Rieve de Samara

9. La Vie des Fantom 

ΣΤΑ ΑΓΓΛΙΚΑ 

1. Tales from Egyptian Life

Άλλα έργα έχουν μεταφραστεί στα γερμανικά, ρωσικά, εβραικά, ιταλικά, ισπανικά, ουγγαρικά, γιουγκοσλαβικά. Δυστυχώς δεν υπάρχει καμία μετάφραση στα ελληνικά. 

Η ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΑΙΓΥΠΤΙΑΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ 

Modern Egyptian Literature

الأدب المصري المعاصر 

Για να μελετήσουμε την σύγχρονη αιγυπτιακή λογοτεχνία πρέπει να γνωρίσουμε τα μεγάλα ( σπουδαία ) γεγονότα , τα οποία επηρέασαν τη ζωή του λαού.

Η πραγματική λογοτεχνία είναι αυτή που αποτελεί καθαρό καθρέφτη ήρεμης αντανάκλασης της ζωής του λαού αυτού και των συνθηκών του. Από τα σημαντικότερα γεγονότα είναι η έναρξη της γαλλικής εκστρατείας στην Αίγυπτο στα τέλη του 18ου αιώνα και η επιρροή της στον αιγυπτιακό λαό οποίος ήταν πνιγμένος κάτω από το βάρος της οθωμανικής διακυβέρνησης από τον 16 αιώνα .

Ξεκίνησε η γαλλική εκστρατεία στην Αίγυπτο υπό την αρχηγία του Ναπολέοντα Βοναπάρτη το 1798 και παρέμεινε για τρία χρόνια.Τότε άρχισε ο μεγάλος αγώνας για την ελευθερία του αιγυπτιακού λαού με επικεφαλή το << Συμβούλιο των Ευγενών >> που αποτελούνταν από την τάξη των μορφωμένων , οι περισσότεροι από τους οποίους προέρχονται από το Αλ - Αζχαρ , το οποίο ήταν κάστρο αντίστασης.

Σε αυτό το διάστημα ήρθαν στην Αίγυπτο μερικοί Γάλλοι επιστήμονες , ειδικοί στις ιστορικές και στις φυσικές επιστήμες αλλά και στα μαθηματικά με σκοπό να βοηθήσουν στην ιδρυση της επιστημονικής αιγυπτιακής ακαδημίας όμως ο Ναπολέων ίδρυσε βιβλιοθήκη και ένα μεγάλο τυπογραφείο που τύπωνε με αραβικά γράμματα για πρώτη φορά στην Αίγυπτο .

Ο Μοχαμεντ Αλί κυβέρνησε την Αίγυπτο ως ο πρώτος ιδρυτής του σύγχρονου αιγυπτιακού κράτους και ήταν εύκολη για αυτόν η δημιουργία μεγάλης αυτοκρατορίας παρά την ελληνοαλβανικής καταγωγής του.

Πραγματοποίησε την διασύνδεση με την Ευρώπη , η οποία συνέβαλλε στην αναγέννηση της πολιτικής ζωής της Αιγύπτου δια μέσου της αποστολής αιγυπτίων επιστημόνων στην Ευρώπη και οι ερευνητικές αποστολές στην Γαλλία.

Αργότερα άρχισε για πρώτη φορά η δημιουργία του κράματος του αιγυπτιακού και του ευρωπαίου πολιτισμού . Επίσης Ολοκληρώθηκε η ίδρυση ξένων εταιρειών στην Αίγυπτο και άνοιξε σχολεία για την διδασκαλία ξένων γλωσσών .

Στην εποχή του σουλτάνου Σαιντ ιδρύθηκε το μέγαρο της Όπερας και η Βασιλική Βιβλιοθήκη. Έπειτα ιδρύθηκε το πρώτο σχολείο για την διδασκαλία των κοριτσιών και σε αυτό τον τομέα έγινε η επιστήμη και επίσης η κουλτούρα της Αιγύπτου μια αποκλειστική ιδιοκτησία των πλούσιων και των ευγενών .

Στην εποχή εκείνη του σουλτάνου Ισμαήλ , ολοκληρώθηκε η διάνοιξη της διώρυγας του Σουέζ η οποία μίκρυνε τις αποστάσεις ανάμεσα στην Δύση και την Ανατολή .

Στην εποχή αυτή εμφανίστηκαν σπουδαίες προσωπικότητες στο χώρο της επιστημής και της λογοτεχνίας ανάμεσα στους οποίους ο Ρεφαα Ταχταουι, ο Αλί Μουμπαρακ και ο Μοχαμεντ αλ Φαλακι οι οποίοι προσπάθησαν να υπερασπιστούν την θεμελίωση της πολιτιστικής κίνησης στην Αίγυπτο και συνέβαλλε στην εμφάνιση εφημερίδων ανάμεσα στις οποίες

* Η εφημερίδα της Πατρίδας

* Η εφημερίδα της Αιγύπτου

Αυτοί ήταν οι λόγοι που οδήγησαν στην πτώση της κυβέρνησης του Νομπαρ το 1879. Επειτα ξεκίνησε η επανάσταση του στρατού υπό τον στρατηγό Αχμέτ Αοραμπι εναντίον των Τούρκων στην εποχή του σουλτάνου Ταουφικ το έτος 1882.

Έτσι αναγκάστηκε ο Τούρκος σουλτάνος να ζητήσει την βοήθεια των Άγγλων για να αντιμετωπίσει το επαναστατικό κίνημα στην Αίγυπτο. Από αυτή τη στιγμή έγινε η Αίγυπτος κατεχόμενη από την μεγάλη Βρετανία παρόλο που υπήρχαν εγγόνια της οικογένειας του Μοχαμεντ Αλί η οποία κυβέρνησε την Αίγυπτο στηριζόμενη στην ξένη εξουσία που κατείχε τα πιο σημαντικά κυβερνητικά αξιώματα .

Όμως το πατριωτικό κίνημα συνέχιζε να εμφανίζεται στην εποχή του σουλτάνου Αμπας του 2ου και ήταν ιδιαίτερα δραστήριο το όποίο αντιπροσώπευε ο αθάνατος πολιτικός Μουσταφά Καμελ ο οποίος εξέδιδε την εφημερίδα < Η σημαία > ( 1899) κι άρχιζε να γράφει λογοτεχνικά και ρητορικά άρθρα εναντίον της κατοχής όπως :

< Αν δεν ήμουν Αιγύπτιος , Θα προτιμούσα να είμαι γέννημα και θρέμμα της Αιγύπτου >

Ο Μουσταφά Καμελ επισκεφτηκε ευρωπαϊκές χώρες για να υποστηρίξει την υπόθεση της Αιγύπτου εναντίον της κατοχής.

Έπειτα συνέβη το γνωστό περιστατικό του Ντανσουαι , το έτος 1906 όπου πέθαναν άγγλοι αξιωματικοί οι οποίοι κυνηγούσαν περιστέρια στο χωριό αυτό χτυπημένοι από θερμοπληξία. Νόμιζαν οι Άγγλοι ότι τους σκότωσαν οι κάτοικοι του χωριού και έφεραν κρεμάλες και τότε σκότωσαν τους κάτοικους του χωριού. Σαν αποτέλεσμα δημιουργήθηκε το πολιτικό κίνημα του σααντ Δαγλουλ το οποίο επιβεβαίωσε το ρόλο των μορφωμένων στο πατριωτικό κίνημα της Αιγυπτου κι έτσι το πατριωτικό πολιτικό κίνημα της Αιγύπτου ανάγκασε την Αγγλία να εκδώσει την ανακοίνωση της 28ης Φεβρουάριου 1922 με την οποία κράτησε δικαίωμα της Αιγύπτου στην υπόθεση του Σουδάν

Παρόλα αυτά συνέχισε το πατριωτικό κίνημα ώσπου υπέγραψε η Αγγλία την συνθήκη του 1936. Και όμως δεν πραγματοποίησε τον σκοπό του και παρέμεινε η Αίγυπτος στην φωτιά της επανάστασης μέχρι που ήρθε η επανάσταση της 23ης Ιουλίου το 1952 από τον αιγυπτιακό στρατό υπό την αρχηγία του προέδρου Γκαμαλ αμπντ Ελ Νασερ και έτσι έφυγε ο τελευταίος Τούρκος Βασιλιάς από την Αίγυπτο και αργότερα η Αίγυπτος απόκτησε την ανεξαρτησία της από την Αγγλία το 1954 .

Η ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΗ ΚΙΝΗΣΗ

Υπάρχουν στην αιγυπτιακή λογοτεχνία δυο τάσεις:

* Η αραβική τάση

* Η δυτική τάση ( ευρωπαική )

Υπάρχουν στην αιγυπτιακή λογοτεχνία δω και αιώνες δυο ρεύματα: το αραβικό και το ευρωπαϊκό.Από την μια μεριά το αραβικό ρεύμα αντιπροσωπεύεται από το Αλ αζχαρ (το ανώτατο θρησκευτικό και εκπαιδευτικό ίδρυμα του Ισλάμ ) το οποίο διαφύλαξε τον Ισλαμικό και τον Αραβικό θησαυρό εναντίον της σκληρής οθωμανικής διακυβέρνησης για 4 αιώνες που έκλεισαν διάφορες σχολές και εμπόδισαν την μόρφωση και την εκπαίδευση του αιγυπτιακού λαού .

Παρόλα αυτά παρέμεινε το Αλ - Αζχαρ ως φάρος που εξέπεμπε τις ακτίνες μόρφωσης και παιδείας στο απλό λαό της Αιγύπτου.

Και έτσι κατάφεραν οι Τούρκοι , η Αγγλική κατοχή συν τον βασιλιά τηςς Αιγύπτου να καταστρέψουν τις γόνιμες δυνατότητες,και σταμάτησε την άνοδο του αιγυπτιακού λαου και έφτασε η στασιμότητα και η ακινησία που ήταν πραγματική αιτία για την μεγάλη πτώση της Αιγύπτου.Σπάνια βρίσκουμε κάποιον να γνωρίζει τα Πρώτων Πατέρων της φιλοσοφίας όπως ο Αλ- Φαραμπι ή οι κοινωνιολόγοι στοχαστές όπως ο Ιμπν Χαλντουν κ.α

Επίσης η λογοτεχνική ζωή είχε σταματήσει τελείως . Έτσι φτάνει εποχή της στασιμότητας να μοιάζει με την εποχη την οποια αντιμετώπισε η Ευρώπη πριν την γέννηση του Χριστού μέχρι την εποχή της Αναγέννησης παρά ότι η Ευρώπη στηρίχθηκε στον ελληνικό θησαυρό και στην αρχαία ελληνική σκέψη .

Αργότερα αναπτύχθηκε η πνευματική ζωή στην Ευρώπη παρά τον αγώνα από την μια μεριά ανάμεσα στην ευρωπαϊκοί φιλοσοφία η οποία στηριζόταν στην ελληνική φιλοσοφία και από την άλλη στην χριστιανική φιλοσοφία και σκέψη.

Μέχρι που εμφανίστηκε το κίνημα των Προτεσταντών το οποίο συνέβαλλε τελικά στην ανακάλυψη της Αμερικής , στην ανεξαρτησία της και στην εξάπλωση της Ελευθέριας του πνεύματος .

Βασιζόταν αυτό στην κριτική για κάθε τι είτε προερχόταν από την θρησκεία είτε όχι.

Επίσης άσκησαν κριτική στη αρχαία φιλοσοφία και ιδρύθηκε από αυτούς μια νέα φιλοσοφία την οποία εισηγήθηκε ο Ντεκαρτ σε επιστημονικά Θεμέλια .

Έπειτα η φυσική φιλοσοφία και η φιλοσοφία των επιστήμων μαζί με άλλες νέες επιστήμες εμφανίστηκαν χωρίς να διακόψουν τη σχέση της Ευρώπης με την ελληνική φιλοσοφία και την ρωμαϊκή νομοθεσία που συνέβαλλαν τελικά στην εμφάνιση θρησκευτικών πολιτικών και κοινωνικών επαναστάσεων από τις οποίες σπουδαιότερη από αυτές είναι η Γαλλική Επανάσταση.

Όταν ξεκίνησε η εκστρατεία του Ναπολέοντα Βοναπάρτη έδωσαν προσοχή οι Αιγύπτιοι για μια άλλη ζωή στην Ευρώπη, επίσης συγκεντρώθηκε παρόλα αυτά η επιθυμία στις καρδιές των Αιγυπτίων μαζί με την επιθυμία του Μοχαμεντ Αλί να γίνει η Αίγυπτος ένα σύγχρονο κράτος, και επίσης να φτάσει ο στρατός της Αιγύπτου στο επίπεδο των ευρωπαϊκών κρατών .

Επομένως ιδρύθηκε η σχολή ευελπίδων και βιομηχανικά και ιατρικά ινστιτούτα πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια. Κι κατά την διάρκεια της εποχής του Μοχαμεντ Αλί εμφανίσθηκε για πρώτη φορά άνοδο της πνευματικής ζωής στην χώρα.

Η κλασσική παράδοση η οποία διαφυλάσσεται στο Αλ- Αζχαρ μαζί με τις ευρωπαϊκες επιστήμες ηταν τα πρώτα θεμέλια στο νέο οικοδόμημα του σύγχρονου αιγυπτιακού κράτους .

Βεβαίως είναι εύκολη η αντιγραφή των γνωστών επιστήμων από την Δύση στην Ανατολή. Σχετικά όμως με την λογοτεχνία είναι ιδιαίτερα δύσκολη επειδή κάθε έθνος εκφράζει την συνείδηση του βάση τα ήθη , τα έθιμα , την θρησκεία και την πίστη του στο Θεό και στον άνθρωπο .

Για αυτό το λόγο ο Μοχάμεντ Αλί έστειλε το 1826 μεγάλες αιγυπτιακές αποστολές νέων Αιγυπτίων επιστημόνων με επικεφαλής τον Ραφαα αλ Ταχταουι οι οποίοι κατανόησαν την ζωή στην Ευρώπη διάμεσου της καλλιτεχνικής και της επιστημονικής προόδου . Κι επέστρεψαν στην Αίγυπτο όπως επέστρεψε ο Ραφαα αλ Ταχταουι ο οποίος συμμετείχε στο επιστημονικό μεταφραστικό κίνημα για πρώτη φορά με σκοπό την μεταφορά των ευρωπαϊκών γνώσεων στην Ανατολή .

Επίσης ο Μοχαμεντ Αλί είχε την ανάγκη να ιδρύσει Σχολή Γλωσσών, μια Σχολή για την διδασκαλία των Ξένων Γλωσσών για αυτό διόρισε τον Ρέφαα ως διευθυντή σε αυτή την νέα σχολή . Λίγο αργότερα αναπτύχθηκε το Μεταφραστικό Τμήμα το έτος 1842 και ο ίδιος ο Ραφαα ανέλαβε την προεδρία .

Συνεχίστηκε το μεταφραστικό τμήμα με σκοπό την μεταφορά των επιστημών από τότε έως την εποχή του Σουλτάνου Σαιντ και του σουλτάνου Ισμαήλ μέχρι που η λογοτεχνία έγινε κράμα της αιγυπτιακής και αραβικής και ευρωπαϊκής κουλτούρας .

Η Γαλλική νομοθεσία ήταν ένα θεμέλιο από τα θεμέλια του συνταγματικού χάρτη της χώρας.

Αργότερα ιδρύθηκαν πανεπιστήμια και πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια σχολεία έπειτα ιδρύθηκε σχολείο για θηλέων . Έπειτα βελτιώθηκε ο διάλογος ανάμεσα στην Αίγυπτο και την Ευρώπη στην εποχή που άνοιξε η διώρυγα του Σουέζ και ιδρύθηκαν τράπεζες και μεγάλες ξένες εταιρίες.

Με την άνοδό της πορείας της Αιγύπτου αναπτύχθηκε η επιστημονική και η πολιτιστική ζωή κι εξοπλιστικέ με τον ευρωπαϊκό πολιτισμό .

Δυστυχώς αισθάνθηκαν οι δάσκαλοι της κουλτούρας και της εκπαίδευσης στο Αλ - Αζχαρ μοναξιά ( απομόνωση ) εξαιτίας αυτού του προοδευτικού κινήματος.

Τότε ο Αλί Μουμπαρακ ίδρυσε την Σχολή της Αραβικής Φιλοσοφίας η οποία εξειδεκειβοταν στην διδασκαλία των ξένων γλωσσών για πρώτη φορά στην ιστορία της Αιγύπτου . Και κατόρθωσε μαζί με άλλους που εκπροσώπησαν τον νέο προοδευτικό κίνημα να στηρίξουν την σχολή και την εξέλιξη του , πράγμα το οποίο είχε αρνηθεί το Αλ - Αζχαρ. Για αυτό απλουστεύθηκε η αραβική γλώσσα διάμεσου της προσπάθειας να ενσωματωθεί η δυτική γλώσσα των επιστήμων και της λογοτεχνίας στην Αίγυπτο .

Στο τέλος του 19ου αιώνα μετανάστευσαν στην Αίγυπτο μερικοί συγγραφές και επιστήμονες από το Λίβανο και την Σύρια καθώς και χριστιανικές σχολές και ιεραποστολές από την Ευρώπη και την Αμερική που συνέλαβαν τελικά στην γνώση του θεάτρου με πρωτεργάτη τον Σελίμ- ΑλΝάκας. Την ίδια εποχή αυξήθηκε η μεταφραστική κίνηση και με την παρουσία του Μοχαμεντ Οθμαν Γκαλαλ και οι σύντροφοι του να μεταφράσουν έργα του Μολιέρου επισης και ο Ναγκιμπ Χενταντ παρουσίαση την μετάφραση σχεδόν όλα τα έργα του Κορνί και του Σαίξπηρ.

Ομως ο Σουλεϊμάν αλ - Μποστάνι παρουσίασε την μετάφραση της Ιλιαδας του Όμηρου στην αραβική γλώσσα. Και γέμισε η κεντρική βιβλιοθήκη της Αιγύπτου με μεταφρασμένα βιβλία λογοτεχνικά , επιστημονικά και άλλα σπουδαία βιβλία .

Η αγγλική κατοχή στην Αίγυπτο ( στον 20ο αιώνα ) ήταν πάντοτε ενάντια στην πνευματική και πολιτική ανάπτυξη στην χώρα , παρόλο που συγκεντρώθηκαν πολλές φιλανθρωπίες για την ίδρυση του πρώτου αιγυπτιακού πανεπιστημίου το έτος 1908 στο οποίο δίνονταν διαλέξεις σχετικά με τη λογοτεχνία, ιστορία, φιλοσοφία

Σπουδαίοι ευρωπαίοι καθηγητές όπως Γκουέντι και Ναλίτο ξεκίνησαν διαλέξεις στο νέο αιγυπτιακό πανεπιστημιο .

Σιγά - σιγά άρχισε η αιγυπτιακή πολιτιστική κίνηση να ανθίζει ξανά με πρωτεργάτες τον Μουσταφά Καμελ , Σααντ Δαγλουλ, τον Κασεμ Αμιν και τον Λοτφι ΕλΣαιντ . Αργότερα στάλθηκαν αιγύπτιοι επιστήμονες και ερευνητές με επικεφαλής τον Δρ. Τάχα Χουσειν ο οποίος σπούδασε στο Μομπελιε και αργότερα στην Σορβόννη της Γαλλίας το 1919 .

Επίσης κατόρθωσαν ο Λοτφι Σαιντ, ο Ταχα Χουσειν, και ο Ιμπραημ Αλ- Μαζνι να παρουσιάσουν μαζί μια δυναμική συλλογική λογοτεχνική κίνηση που στηρίζεται στο ευρωπαικό πνεύμα με σκοπό να συμβάλλουν στην ανάπτυξη του πνευματικού και επαναστατικου κινηματος εναντίον των Άγγλων και εν τέλει στην εποπτεία της αιγυπτιακής κυβέρνησης.

Ιδρύθηκε για πρώτη φορά στο Πανεπιστήμιο Καιρου το 1925 η φιλολογική σχολή , η ιατρική, η νομική, η γεωμετρία , η γεωργική , η εμπορική , και η κτηνιατρική. Τότε έφερε η αιγυπτιακή κυβέρνηση επιστήμονες από όλους τους τομείς της επιστήμης

για την διδασκαλία στο Αιγυπτιακό Πανεπιστήμιο μεχρι που έφτασε η ώρα που εμφανίστηκε μια γενιά αιγυπτιων και επιστημόνων και καθηγητών .

Με αυτό το νέο πνεύμα συνέβαλλαν οι καθηγητές στον συγκερασμό μεταξύ της δυτικής και της ανατολικής λογοτεχνίας με την εμφάνιση του Μανφαλούτι και του Ραφαα .

Σε μια προσπάθεια για την αλλαγή και τον πρόοδο ζήτησε το Πανεπιστήμιο Αλ - Αζχαρ να διδάσκονται ξένες γλώσσες στους φοιτητές του, ως μια θαυμάσια προσπάθεια για προσσέγγιση μεταξύ της ανατολής και της δυτικής λογοτεχνίας η όποια έδωσε νέα δύναμη στην σύγχρονη ιστορία της Αιγύπτου .

Εκείνη την εποχή ολοκληρώθηκε η ίδρυση της σχολής της μουσικής και της δραματικής σχολής .

Και ζήτησε ο πρύτανης της αραβικής λογοτεχνίας καθηγητής Τάχα Χουσειν να είναι η διδασκαλία ελεύθερη για όλους τους Αιγυπτίους όπως το νερό και ο αέρας. Δηλαδή για τους απλους ανθρώπους του λαού και τις φτωχές οικογένειες και ιδιαίτερα στην επαρχία.

Σε αυτόν τον τομέα εισήχθη η επαρχιακή εκπαίδευση στην Αίγυπτο και λάμπουν οι ακτίνες της επιστήμες και της λογοτεχνίας στα αιγυπτιακά πανεπιστήμια στην επαρχία. Επίσης ιδρύθηκαν μεταφραστικοί συγγραφικοί και εκδοτικοί σύλλογοι και μεταφράστηκαν πολλά έργα από τα γαλλικά, αγγλικά, ιταλικά, ρωσικά και τα ελληνικά στην αραβική γλώσσα.Έτσι ολοκληρώθηκε η ίδρυση της πρωταρχικής δυναμικής βάσης για την αιγυπτιακή παιδείας και λογοτεχνίας με πρωτεργάτες τον Σαουκι , τον Σουκρι , τον Αακαντ , Αλ μαζνι , τον Λοτφι αλ Σαιντ , τον Τάχα Χουσειν , τον Χικαλ , τον Ταουφικ Αλ Χακιμ και άλλους

Η ΤΥΠΟΓΡΑΦΙΑ , ΟΙ ΕΦΗΜΕΡΙΔΕΣ ΚΑΙ

Η ΑΙΓΥΠΤΙΑΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

Η Ευρώπη γνώρισε την τυπογραφία τον 15ο αιώνα όταν εκτύπωναν οι ευρωπαίοι βιβλία ακόμη και στα αραβικά έως τον 16ο αιώνα . Οι Τούρκοι κατόρθωσε να μεταφέρουν την τυπογραφία στην Τουρκία τον 18ο αιώνα . Όμως η Αίγυπτος γνώρισε την τυπογραφία κατά την διάρκεια της εκστρατείας του Ναπολέοντα στην Αίγυπτο. Την χρησιμοποίησε για την έκδοση βιβλίων και εφημερίδων και όταν εγκατάλειψε η γαλλική εκστρατεία την Αίγυπτο την πήρε μαζί της .

Για αυτό αποφασίσε ο Μοχαμεντ Αλί ο κυβερνήτης της Αιγύπτου , να ιδρύσει τυπογραφείο στο Μπουλακ .

Κατά την διάρκεια της πορείας εξαπλώθηκε η τυπογραφία στο Καιρό , στην Αλεξάνδρεια και σε άλλες πόλεις . Και τυπώθηκαν σπουδαία βιβλία όπως το βιβλίο < < Καλιλα και Ντομνα >> του Ιμπν Αλ Μουκαφα και άλλα βιβλια του Χαφεζ ,

επίσης και για τον Ιμπν Χαλντουν και άλλων.

Ακόμη τυπώθηκαν τα ποιήματα του μεγάλου Άραβα ποιητή Αμπι Ταμάμ , του Αμπι Ναουας και του Αλ μουταναμπι . Την ίδια εποχή τυπώθηκαν στην Ευρώπη πολλά αραβικά βιβλία των οριεντακιστων τα οποία διάβασαν οι Αιγύπτιοι και ήταν γραμμένα σε απλή γλώσσα και περιέχον επιστημονικές και λογοτεχνικές σκέψεις .

Έτσι μπορούμε να πούμε ότι τα αρχαία βιβλία τα οποία τυπώθηκαν μαζί με τα αλλά αραβικά βιβλία που τυπώθηκαν στην Ευρώπη είναι αυτά που συντέλεσαν στην ανάσταση της αιγυπτιακής σκέψης .Ομως η μεγάλη λογοτεχνικά διαμάχη μεταξύ των

συντηρητικών και των προοδευτικών συνεχίζεται μέχρι σήμερα !

Εν πάση περίπτωσιν η τυπογραφεία ήταν σπουδαίος παράγοντας στην έμπνευση του αιγυπτιακού πνεύματος και στρην σκέψη του αιγυπτιακού λαου .

Έπειτα τυπώθηκαν χιλιάδες βιβλία που στην διάθεση του λαού ( πλούσιοι και φτωχοί ) . Κι έτσι το βιβλίο ήταν στην διάθεση όχι μόνο για την αριστοκρατική τάξη αλλά και για τους δημοκρατικούς σιγά σιγά έγινε δικαίωμα του Αιγύπτιου πολίτη .

Επίσης ο Αλί Μουμπαρακ το έτος 1870 ίδρυσε την κεντρική αιγυπτιακή βιβλιοθήκη η οποία άνοιξε τις πύλες τις για όλης τους πολίτες.

Αργότερα άρχισε να εμφανίζεται οι πολιτικές εφημερίδες όπως

* < Κοιλάδα του Νείλου>του Αμπνταλα Αμπι Ελ Σαυντ

* < Η Βόλτα των Ιδεών > του Μοχαμεντ Οθμαν Χελαλ και του Ιμπραημ ελ- Μαουλχι

* < Ανεκδοτα >

* < Κλαμματα >

* < Η περιπλάνηση > του Αμπνταλα ελ Ναντιμ, του Αμπου Ναζαρα και του Γιακουμπ Σανουα

Αργοτερα εμφανιστηκε η εφημεριδα < Αίγυπτος > του λογοτέχνη Ασχακ , η οποία έκφρασε την επιθυμία των Αιγυπτίων για την αλλαγή και διόρθωση θρησκευτικά θέματα στον οποίο εργαζόταν ο Γκαμαλ ελ ντιν ελ Φαγανι. Και ο ιμάμης Μοχαμεντ Αμπντοχ με την εμφάνιση της εφημερίδας του < οι πυραμίδες > , Αργότερα άρχισε το εθνικό κίνημα εν ανθιά κατά τη κατοχική δύναμη διαμέσου της εφημερίδας που εξέδωσε ο Σεΐχης Αλί Γιουσεφ < ο υποστηρικτής > και με την εφημερίδα < Το Λαβαρο >.

Αργότερα με την εφημερίδα < Η Εφημερίδα > που εκπροσωπησε το πνεύμα του κόμματος ΄ < Η Πατρίδα >

Κι εμφανίστηκαν πολυάριθμα περιοδικά εβδομαδιαία και μηνιαία και τα σημαντικότερα από αυτά ήταν :

* Το Βουνο

* Η Ημισελινος

* Η Εβδομαδιαια Πολιτικη

* Οι Πληροφοριες

έτσι καταφεραν αυτές οι εφημεριδες και τα περιοδικα να ζωντανεψουν τον πνευματικό θησαυρό την σκεψη με πρόσφορα γεγονότων των επιστήμων και των φιλοσοφικών δογμάτων πλάι σε πολιτικά και οικονομικά θέματα .

Τότε άρχισε η επικοινωνία του πλήθους από τον λαό χωρίς δυσκολίες και με απλότητα και ευκολία στην γλώσσα και παραμένουν αυτές οι εφημερίδες ως σήμερα εκφράζοντας με πίστη τις απαιτήσεις των πολιτών. . .

Κι οι σημαντικότερες από αυτές είναι :

* < Οι Πυραμίδες >

* < Τα Νέα >

* < Η Δημοκρατία >

* < Η Αντιπροσωπεία >

* < Η Κοινή Γνώμη > .

Αυτό συνέβαλλε στην εμφάνιση μιας τάξης μεγάλων δημοσιογράφων όπως ο :

Μοχαμεντ Χασνεν Χαικαλ, Μοχάμεντ Ταμπαα Μουσταφά,και Αλί Αμιν,Ανις Μανσουρ,Αχσαν Αμπντελ Κουντους,Ναγκιμπ Μαχφουζ, Γιαχα Χακκι,Γιουσεφ Ιντρις,Γκαλιλ Αλ Μπανταρι,Φεκρι Αμπαζα, Χουσειν Φαχμι .

Η ΜΑΝΟΥΛΑ

του Γιούσεφ Ιντρίς

The mother, by Yusef Idris

Translated in Greek by Dr. Amin A. Ezeldin 

الأم 

بقلم الأديب الكبير يوسف ادريس

ترجمة الي اللغة اليونانية          أ.د. أمين أحمد عزالدين 

*Μετάφραση & Σχόλιο : Δρ. Αμιν Εζελντιν*

         Μια χειμωνιάτικη βραδιά το βρήκε. Ήταν το τρίτο δένδρο πριν το υπόγειο πάρκο. Ήταν ένα απ΄τα πολλά δένδρα· ονομαζόταν “Ομ Αλσαούρ” και στεκόταν  στην ακτή του Νείλου, κοντά στο τέλος της οδού Άσρ Ελαϊνι. Εγκατέλειψε τη στέγη του. Για άλλη μια φορά εγκατέλειψε το σπίτι του. Είχε δοκιμάσει τα βαγόνια των παλιών τρένων που ήταν σταθμευμένα πάνω στις ράγες του σταθμού και δεν χρησιμοποιούνταν. Αναγκάστηκε να δεχθεί τις πάρα πολλές ενοχλήσεις από τους  φύλακες, που, όταν έρχονταν, τον ξυπνούσαν και τον έδιωχναν απ΄το σιδηροδρομικό σταθμό.

Έχει δοκιμάσει και κάτω από τα παλιά λεωφορεία στο ΚΤΕΛ· έχει δοκιμάσει μεγάλες τρύπες που υπήρχαν στους τοίχους του προαστίου. Κοιμήθηκε και στα νεκροταφεία και στις χαράδρες και στα σφαγεία των ζώων. Όμως οι άνθρωποι πάντα τον έδιωχναν, και έτσι έχει δοκιμάσει και άλλα μέρη και άλλα πράγματα.

Από τότε που τον έδιωξε ο πατριός του, τον έδιωχναν πάντα όπως τον λυσσασμένο σκύλο που έχει τσιμπούρια, και πάντα φεύγει.

       Αγαπούσε τη μάνα του, και η μάνα του τον αγαπούσε και ποτέ δεν έχει δει τον πατέρα του. Μέχρι πού ΄ήρθε αυτός ο άνδρας και την παντρεύτηκε κι άρχισε να αδυνατίζει και να μην μπορεί ν’ αντισταθεί σ΄αυτόν. Ερχόταν μεθυσμένος, νευριασμένος και δεν αισθανόταν τίποτα. Ερχόταν με τα νεύρα του, τη βρώμα του, «ξάπλωνε» με τη μάνα με πολύ άσχημο τρόπο κι αυτή αποκοιμιόταν απ΄τον πόνο.

             Τότε άκουγε τη φωνή της, μέχρι και την αναπνοή της. Πώς άλλαξε έτσι η μάνα του! Πώς την έκανε ο νέος της άνδρας σαν ζωάκι κι αυτός σαν κακός λύκος… Τότε προσπάθησε να φύγει όσο μακριά γίνεται και να εγκαταλείψει το σπίτι του.

   Έτσι αισθάνθηκε κι έτσι πάντα αισθάνεται· κάθε μέρα η καρδιά της μάνας του να μακραίνει και να πηγαίνει κοντά σ΄αυτόν τον άνδρα που την πλησιάζει και την αλλάζει με τα σεξουαλικά του κατορθώματα.

 Κι αυτή τον ακούει και υποκύπτει. Μια μέρα ξύπνησε και βρήκε αυτόν τον άνδρα να κρατά τη μάνα του στην αγκαλιά σαν την εικόνα εκείνη, που είχε δει τη μάνα του να κρατά τον πατέρα του, όταν πέθανε.

        Πλησίασε και κατάλαβε ότι ο καινούριος γάμος καρποφόρησε, μόλις είδε ότι η κοιλιά της έχει φουσκώσει πολύ (Ήταν έγκυος!).  Τότε κατάλαβε ότι η μικρή κλωστή που τον συνέδεε με τη μάνα του σ΄αυτό το σπίτι, σ΄αυτό το δωμάτιο, είχε κοπεί.

Και αναγκάστηκε να σταματήσει απ΄το σχολείο και να δουλέψει ως  βοηθός μαραγκού. Και ζήτησε απ΄τη μητέρα να τον βοηθήσει (υποστηρίξει), και πράγμα- όχι παράξενο για αυτόν- αυτή φώναξε με κραυγές και τον πρόσταξε να πάψει για να μην ξυπνήσει το μωρό.

 «Η ξυλουργική σε κάνει να μάθεις, γιε σκύλου, μια τέχνη.».

Να που έγινε ο πατέρας μου σκύλος. Δάκρυσαν τα μάτια μου πριν.

Ήταν, όμως, αυστηρός ο μαραγκός και ήταν πολλές φορές φτιαγμένος και μερικές φορές τον χτυπούσε με το σφυρί, ενώ κάποιες άλλες με την ξύλινη  παντόφλα.

 Έκανε παρέα με παιδιά που μάζευαν αποτσίγαρα και ήταν χαμίνια και δούλεψε ως  βοηθός στα μαγαζιά.

     Τον ανάγκαζαν να πληρώνει έξοδα διαμονής σε καθένα από αυτά με τον κόπο του και την περηφάνια του άνδρα που, ενώ ήταν ακόμα νέος, τον ωρίμασαν οι καταστάσεις. Πλήρωσε πάρα πολλά. Κι άλλη φορά πάλι εγκατέλειψε.

Απ΄το πουθενά έφευγε και στο πουθενά πήγαινε. Αυτήν την φορά βρέθηκε κοντά σε έναν μονόφθαλμο που προσπάθησε να τον μάθει να γίνει πορτοφολάς. Και πάλι έφυγε. Έπεσε σ΄ έναν τυφλό που του έμαθε να είναι συνοδός του ,για να ζητιανεύουν μαζί. Και πάλι έφυγε.

Τότε ήταν που έπεσε σε μια γυναίκα, η οποία μέσα σε μια νύχτα τον πήρε στην αγκαλιά της, αλλά και πάλι έφυγε.

       Το πρόβλημα δεν ήταν η φυγή του την ημέρα, αλλά ήταν η στέγη την νύχτα. Απ΄τις χαράδρες έπαιρνε ορισμένα κομμάτια ψωμί που βρίσκονταν στα σκουπίδια κι έτρωγε.

Όμως δεν τα έκανε αυτά σαν τα αδέσποτα σκυλιά και τις γάτες.

Ήξερε πώς να ψάχνει και πώς να διαλέγει. Και πάντα έβρισκε αυτό που ήταν μπαγιάτικο ή κάτι πριν να αλλοιωθεί. Στα νερά του Νείλου τα έπλενε και τα καθάριζε.  Ακόμα και τα κομμάτια του ψωμιού τα έπλενε, τα καθάριζε,  τ΄ άφηνε στον ήλιο να στεγνώσουν και τα ετοίμαζε για ένα πλούσιο γεύμα για τον εαυτό του.

       Το πρόβλημα ήταν πού να βρει στέγη την νύχτα. Απρόσμενα, μια χειμωνιάτικη βραδιά, βρήκε τη στέγη.

Ήταν ένα δένδρο με μεγάλο κορμό και ρίζες. Είχαν βαφτίσει αυτό το δένδρο Ομ Αλσουρ, δηλαδή Μανούλα (Ιτιά Κλαίουσα), γιατί οι ρίζες του έβγαιναν στην επιφάνεια και πλέκονταν μεταξύ τους κάνοντας το να μοιάζει με κορμό που έχει πόδια.

 Πέρασαν δεκάδες χρόνια, μεγάλωσαν αυτές οι ρίζες, και έγιναν οι βάσεις για να στηρίζεται το μεγάλο αυτό δένδρο.  Κι επειδή τα πόδια αυτά ήταν μπλεγμένα, έμοιαζαν  σαν ένα σπιτάκι πού ΄χει φτιαχτεί αθόρυβα.

Κι υπήρχε χώρος μέσα στις ρίζες που ήταν όμοιος με  πόρτα, και μπορούσε να χωρέσει ακόμα και άνθρωπο. Καμιά φορά φαινόταν σαν φωλιά με κάλυμμα από πάνω, με μια μόνο ανοιχτή τρύπα.

Μια βραδιά περπατούσε το παιδί μες στη μιζέρια, χωρίς όμως να βγαίνει ούτε δάκρυ.

        Μ΄ όλη τη μιζέρια και τον πόνο της καθημερινότητας, ο άνθρωπος συνηθίζει και παύει να δακρύζει. Γιατί τα δάκρυα έρχονται όταν υπάρχει μπροστά του ελπίδα ή μια λύση ή όταν προσπαθεί να ελπίζει ή όταν επιθυμεί ή όταν προσεύχεται στον

Θεό που τον δημιούργησε, για να βρει το κουράγιο ν΄ αντιμετωπίσει τα προβλήματα.

        Τότε δακρύζει ο άνθρωπος. Έτσι ξεκουράζεται απ΄ τον συνεχόμενο πόνο για μια ώρα και παύει να αισθάνεται ότι πονά.

Ήταν νύχτα κι άρχισε να βρέχει. Έπειτα δυνάμωσε η βροχή, το νερό έπεφτε καταρρακτωδώς κι εξαφανίστηκαν οι άνθρωποι απ΄τον δρόμο, όπου δεν υπήρχε πλέον ψυχή.

Εκείνη τη στιγμή δημιουργήθηκε στην ψυχή του παιδιού ο φόβος και η ακράτητη επιθυμία να κλάψει.

       Ξαφνικά πήγε προς το δένδρο για να προστατευτεί απ΄την καταρρακτώδη βροχή. Έγινε όμως μούσκεμα κι έφτασε το κρύο μέχρι τα κόκαλα του.

     Μέσα στο λιγοστό φως, που έβγαινε από έναν στύλο φωτός, φαινόταν μια τρύπα στο δένδρο. Την πλησίασε κι άρχισε να την ερευνά.  Κι έμεινε έκπληκτος, όταν ανακάλυψε ότι η τρύπα αυτή ήταν βαθιά σαν σπηλιά και έμοιαζε με στόμα γριάς στο οποίο τα δόντια ήταν στραβά και αραιά.

Μπήκε μέσα. Ένοιωσε σαν να μπήκε στη σπηλιά της ευτυχίας.

Αισθάνθηκε ότι ο βομβαρδισμός του νερού σταμάτησε να χτυπά στο κεφάλι του. Εκείνη την στιγμή ένιωθε ότι βρισκόταν σε ασφαλές μέρος.

Το αίσθημα αυτό γέμισε την ψυχή του με μεγάλη χαρά, γιατί το καταφύγιο αυτό έδειχνε ασφαλές, κατάλληλο για έναν αλήτη που ξαφνικά του χάρισε ο ουρανός ένα θαυμάσιο παλάτι.

Κυριάρχησε αυτό το συναίσθημα μέσα του μέχρι που ξέχασε όλα όσα έχει περάσει στη ζωή του: τους διωγμούς, τις μετακινήσεις, τα χαστούκια, τις βρισιές, μια ολόκληρη ζωή γεμάτη πόνο.

Όταν ξύπνησε από αυτό το συναίσθημα, μόνο μια σκέψη περνούσε απ΄το μυαλό του: να υπήρχαν στο καταφύγιό του μαζί του φίδια, ποντίκια ή κάθε τι που δαγκώνει ή βγάζει δηλητήριο.

Η βροχή άρχισε πάλι να χειροτερεύει. Το φως από τις αστραπές τον φόβιζε μες στο σκοτάδι.

         Πιθαμή προς πιθαμή πήγε να ψάξει σιγά σιγά το έδαφος στο καταφύγιο. Bρήκε γρασίδι και στις γωνίες δεν βρήκε παρά μόνο λίγα οστά από το σκελετό ενός σκύλου. Πρέπει νά ΄χε πεθάνει εδώ και καιρό.  Τα μάζεψε και, αφού τα πέταξε μακριά , μ΄ ένα παλιό πανί καθάρισε το χώρο και το πάτωμα.

Στο τέλος μαζεύτηκε κι κάθισε κάτω.

  Τότε αισθάνθηκε ότι ήταν ο πιο ευτυχισμένος άνθρωπος στον κόσμο όλο. Πιο ευτυχισμένος από οποιονδήποτε βασιλιά, απ΄τον πιο πλούσιο ή από τον κύριο Φαραμάουι ο οποίος ήταν ιδιοκτήτης πολλών μεγάλων κάρων, που μετέφεραν λαχανικά.

Απ΄την πολλή ευτυχία του προσπάθησε ν΄ανταποκριθεί στην ερημιά και την ησυχία,  που άρχισε να περνά μέσα στο σώμα του μέχρι να παραδώσει το πνεύμα του στον ύπνο,^. έναν ύπνο που δεν έχει δοκιμάσει ποτέ στη ζωή του.

Αυτό το μέρος δεν ανήκει σε κανέναν και κανείς δεν μπορούσε να τον διώξει από εκεί. Δεν ήταν κοντά στην αποθήκη ή το μαγαζί για να τον ενοχλούν (και τον διώξουν). Ούτε αστυφύλακας δεν μπορούσε να τον παρακολουθεί (δει), ούτε άνθρωπος, ούτε και ο διάβολος. Αντιστεκόταν, ενώ ήθελε να κοιμηθεί, για να ευχαριστηθεί με κάτι που τού έλειπε εδώ και καιρό, από τότε πού ΄χε σπίτι, από τότε πού ΄χε πατέρα και μια καλή μητέρα και ήταν στην αγκαλιά της κι αισθανόταν ασφάλεια, ζεστασιά, προστασία απ΄όλους τους κακούς ανθρώπους.

        Προσπαθούσε λοιπόν ν΄ αντιστέκεται στην ξεκούραση που του πρόσφερε η καινούρια και όμορφη στέγη. Με την θέλησή του αγωνιζόταν να μην κοιμηθεί.

Παρόλο που αντιλήφτηκε με τον καιρό τη βροχή να πλησιάζει στην σπηλιά, ωστόσο αισθανόταν γαλήνιος.

         «Ένιωθα ότι ζεσταινόμουν μέσα στο γερασμένο δένδρο. Μ΄αγκάλιασε κι αυτό ήταν όλο. Αισθανόμουν όπως ο άνθρωπος που σώθηκε απ΄τον πνιγμό. Είχα βρει προστασία μέσα σ΄ένα κάστρο. Γύρω μου ήταν όλα τα άγρια θηρία που γρύλιζαν και κρυφά τους έβγαζα τη γλώσσα με ηρεμία και γαλήνη κι ήμουν σίγουρος ότι τ΄άγρια δόντια τους ήταν μακριά.

Και γρύλιζαν, επειδή δεν μπορούσαν να με πιάσουν.  Για μένα ήταν όλος ο κόσμος ασφαλής, τυλιγμένος με

ελαφρά λιτά μεταξωτά, με όμορφα φυτά που μ΄άγγιζαν. Και περνούσε μέσα μου τόση ζεστασιά,που δεν ήξερα από πού πήγαζε».

Και ξύπνησε την αυγή και η βροχή σταμάτησε. Και άρχισε ο δρόμος να έχει κίνηση με τα τραμ, τα τρένα, τη συγκοινωνία.. Και μέσα από την τρύπα του δένδρου παρακολουθούσε τους περαστικούς, τα λεωφορεία κι ήταν σχεδόν μουσκεμένος.

Για όλη του τη ζωή θα θυμάται αυτή τη στιγμή, τη στιγμή που πήγε στην καινούρια του στέγη. Η ζωή του όλη ήταν τώρα μια καινούρια σελίδα,  που χώριζε το παρελθόν με την ασχήμια του από το όμορφο παρόν.

     Μ΄ ένα απαλό χεράκι, σχεδόν νωχελικά πήγε ν΄ αγγίξει το εσωτερικό της τρύπας στο δένδρο, σαν ένας άνθρωπος, που ψάχνει με τα δάχτυλά του το θησαυρό που βρήκε κι έγινε δικός του.

 Αισθάνθηκε έντονη πείνα, όπως ποτέ μέχρι τότε στη ζωή του.

Όμως έπρεπε πρώτα να πλύνει το πρόσωπό του, όχι κάπου μακριά· ο Νείλος ήταν κοντά του!

«Τι όμορφο παλάτι! Μέχρι και το νερό είναι δίπλα μου!»

         Υπήρχε στο δένδρο άλλη μια τρύπα, την οποία  μπορούσε να χρησιμοποιήσει για τις ανάγκες του. Όλα τα προβλήματά του είχαν λυθεί. Και τότε άνοιξε για εκείνον  η πόρτα της ευτυχίας. Κάποια στιγμή κατέβηκε απ΄το δένδρο και προχώρησε λίγα βήματα στο δρόμο. Κάποια κυρία του ζήτησε να κατέβει απ΄το λεωφορείο, για να τη βοηθήσει να κουβαλήσει τη βαλίτσα της. Παρότι ήταν βαριά, την αισθάνθηκε σαν φτερό στο χέρι του. Την πήγε μέχρι το σπίτι της και του δώσε δέκα ολόκληρα γρόσια.

    Τι  όμορφα πράγματα!  Για πρώτη φορά μπορούσε να πάρει πρωινό φούλια (κουκιά) και ταμίγια (αιγυπτιακοί κεφτέδες), να πιει τσάι, να φάει falafel (αιγυπτιακοί κεφτέδες) και να καπνίσει  ένα ολόκληρο τσιγάρο απ΄ την αρχή ως το τέλος.  Μετά έκανε βόλτα στα δρομάκια της πόλης. Αυτή τη μέρα έβγαλε αρκετό μεροκάματο.

      Όταν πλησίασε η νύχτα είχε στην τσέπη του αρκετά χρήματα για να πάει στον κινηματογράφο, να δειπνήσει και παρόλα αυτά να του περισσέψουν και χρήματα για την αυριανή μέρα.

Όταν επέστρεφε από τον κινηματογράφο και αφού είχε δει δυο έργα, βρισκόταν σ΄ένα δρόμο πολύ αγαπητό σε αυτόν.

         Η αξία του ήταν μεγαλύτερη απ΄ οποιοδήποτε σπίτι ακόμα κι απ΄αυτό που γεννήθηκε ή αυτό που μεγάλωσε.

Ένα πράγμα τον ενοχλούσε πάρα πολύ, όταν περνούσε μια σκέψη από το μυαλό του και τον άγχωνε, ότι δηλαδή, θα επέστρεφε μια μέρα και θα έβρισκε σ΄ αυτό το μέρος έναν άλλο.

         Κι όμως η πόρτα (τρύπα)  ήταν πάντα ανοιχτή και τον περίμενε, αλλά κάθε φορά το έβρισκε άδειο. Τραγουδούσε απ΄ τη χαρά του το τραγούδι της αγάπης κι ήθελε να φωνάξει σ΄όλους τους περαστικούς

για να πει για το μέρος που του ανήκει, σαν να βρήκε μια οικογένεια χωρίς πατέρα και μάνα, χωρίς να έχει πεθάνει κανείς, ούτε ένας πατριός να τον  έχει χτυπήσει και να τον κάνει κομμάτια στο ξύλο ή να τον προσβάλει. Και τώρα αν και χαμένος στη θάλασσα της ζωής, βρήκε στέγη. Ήταν μια κρύα βραδιά. Είχε τα μάτια του κλειστά, μα ύπνος δεν του ερχόταν.

        Το πρωί επίσης θα ήταν στέγη και ιδιοκτησία δική του και δεν θα μπορούσε να τον ξυπνήσει κανείς, ούτε πρωί , ούτε βράδυ. Αυτό ήταν δικό του σπίτι.

      Έκανε, όμως, κρύο κι έτρεμε. Σκέφτηκε την επόμενη μέρα να πάει να ψάξει για ένα τσουβάλι παλιό, ένα πανί για να σκεπάζεται και ν΄αντέχει το κρύο.

Εκείνη τη βραδιά, ωστόσο, κούρνιασε μέσα στο δένδρο κι άρχισε να τρέμει το σώμα του, γιατί το δέντρο ήταν  σκληρό, για να  τον ζεστάνει. Νόμισε ότι ξημέρωνε και άρχισε να ζεσταίνεται.

       « Περίεργο! Μήπως έπαθα κάτι ή κρύωσα; Μήπως θα μου έρθει βήχας; Αν έρθουν έτσι τα πράγματα, είμαι τελειωμένος.»

Έβαλε το χέρι του στο μέτωπο και το σώμα του, για να δει αν έχει πυρετό. Δεν είχε. Από πού πήγαζε λοιπόν, αυτή η ζεστασιά;

  Από συνήθεια ακούμπησε το χέρι του στο δένδρο και αισθάνθηκε ότι η ζεστασιά  πήγαζε από το δένδρο.

Και τρόμαξε και φοβήθηκε μήπως ένας άγνωστος τον διώξει από αυτήν την ζεστή αγκαλιά.

«Πρέπει να είμαι παλαβός.», σκέφτηκε! «Ή θα τρελαθώ»

      Μήπως αυτό που σκεφτόταν παιδί, ότι, όταν το δένδρο είναι γερασμένο, ζεσταίνει γρήγορα, μήπως γι αυτό αισθανόταν σαν γιος στην αγκαλιά της μάνας και αυτό τον ζέσταινε.

       «Χαζομάρες!» Πάντως του άρεσε η ιδέα και άρχισε να απλώνεται. Έβαλε το κεφάλι του ξαφνικά ανάμεσα στα πόδια του, όπως είναι τα μωρά στη μήτρα της μάνας τους και κοιμήθηκε.

Έτσι, το παιδί έγινε πλήρως μέρος αυτού του δένδρου.

Είχε επιτέλους τη δική του εστία μακριά απ΄ τον κακό κόσμο. Έφτασε στο σημείο να καθίσει μέσα όλη την ημέρα αποφεύγοντας έτσι την ζέστη του καλοκαιριού.

        Μια μέρα ανακάλυψε ότι δεν είναι αυτός ο μόνος εγκαταλειμμένος στη ζωή. Υπήρχε κι αυτό το εγκαταλειμμένο δένδρο.

    Άρχισε η τρύπα να παίρνει τη μορφή του σώματός του κι να ιδρώνει. Κατάλαβε ότι έπρεπε να ποτίζει το δένδρο και να βρει ένα ξύλο να κλείσει την τρύπα, έτσι ώστε να μην καταλάβει κανείς. Κι αυτό έκανε. Από τότε άρχισε μια σχέση (ένας δεσμός) ισχυρή και μια αμοιβαία ευαισθησία.

         Το κρύο τον δρόσιζε το καλοκαίρι και η ζέστη (του δένδρου) τον ζέσταινε το χειμώνα.

         Το αγαπούσε περισσότερο απ΄ την ίδια του τη μάνα. Το δένδρο ήταν η αγκαλιά, η προστασία, η ζεστασιά, η οικογένεια^.  ήταν τα πάντα γι αυτόν.

Δεν έχει καταλάβει πόσα χρόνια είχαν περάσει. Ένα, δέκα χρόνια… Γιατί ο χρόνος σταμάτησε την όμορφη εκείνη στιγμή που ανακάλυψε το δένδρο.

     Τότε άνθισε η ζωή του και τα πάντα γύρω του. Πρασίνισε καθετί γύρω από το δένδρο.

Πέτυχε στη δουλειά του κι έγινε μεγάλος μάστορας και δούλεψε ως λουστραδόρος.

κερδίζοντας πολλά.  Δεν κατάφερε, όμως, να φύγει απ΄την αγκαλιά του δένδρου.

Σιγά σιγά κατάλαβε, ότι ο χώρος στο δένδρο άρχισε να μικραίνει γι αυτόν.^. Το κατάλαβε τυχαία, όταν μεγάλωσαν τα χέρια, τα  πόδια, το σώμα του. Μέχρι πού έφτασε η μέρα που δεν μπορούσε να μπει παρά με χίλια βάσανα. Αχ! Έτσι είναι η ζωή. Αποφάσισε, λοιπόν, να μαζέψει τα πράγματά του και ν΄αφήσει αυτόν τον καταπράσινο χώρο.

Μοιράστηκε μ΄ έναν συνεργάτη του μια γκαρσονιέρα σε μια ταράτσα. Πέρασαν πολλές νύχτες που δεν κατάφερε να κοιμηθεί στο κρεβάτι.

         Είχε μάθει να κοιμάται σε μια ζωντανή αγκαλιά, πάνω στο γρασίδι μέσα στο δένδρο του.  Με το πέρασμα του χρόνου έμαθε να κοιμάται και στο κρεβάτι. Δούλευε όλη την ημέρα και μετά πήγαινε με την παρέα του να διασκεδάσει. Ζώντας αυτήν την ζωή ξέχασε το δένδρο του και τον κήπο, γιατί σ΄ αυτό το διάστημα μετακόμισε και ζούσε στη Σούμπρα. Μια μέρα τον έστειλε τ΄αφεντικό του στην παλιά του συνοικία.

      Ξαφνικά πήδηξε απ΄το λεωφορείο κι έτρεξε να δει το δένδρο όπου έμενε παλιά. Είδε ότι έπεσαν τα φύλλα του  και ξεράθηκε ο κορμός του. Ήταν ετοιμοθάνατο. Το χειρότερο ήταν ότι βρήκε εργάτες του δήμου να προσπαθούν να το κόψουν, για ν΄ανοίξουν δρόμο. Έκλαψε και τους ζήτησε να μην σκοτώσουν το δέντρο (τη μάνα του).  -Σας παρακαλώ, παιδιά, μην σκοτώνετε την μανούλα μου!! Αισθάνθηκε ότι κάτι του στάθηκε στο λαιμό,^. ένας κόμπος.  

  Δάκρυσε κι έκλαψε για τη χαμένη μανούλα  του.

Η ελληνική γλώσσα και ο Ελληνισμός της Αιγύπτου στο πλαίσιο μιας νέας στρατηγικής προσέγγισης μεταξύ Ελλάδος και Αιγύπτου 

The Greek Language and Greek Diaspora in Egypt, as a new strategic approach between Greece and Egypt

Εισήγηση του Dr. Amin Ezeldin στο 4ο Συμπόσιο του ΣΕΑΦ (Σύνδεσμος Ελληνο-Αιγυπτιακής Φιλίας) το οποίο πραγματοποιήθηκε στο Εμπορικό & Βιομηχανικό Επιμελητήριο Αθηνών

*η ομιλία δημοσιεύθηκε στο περιοδικό ''Ελλάδα-Αίγυπτος", έκδοση Ιουνίου 1997, σελ. 7-9* 

Θα ήθελα να ευχαριστήσω πάρα πολύ την οργανωτική επιτροπή για την επιλογή της να είμαι ο τελευταίος ομιλητής σε αυτή την όμορφη πολιτιστική συνάντηση του τέταρτου συμποσίου ελληνοαιγυπτιακής φιλίας. 

Όπως αντιλαμβάνεστε, ο τελευταίος ομιλητής βρίσκεται πάντα στην δύσκολη θέση να μην επαναλαμβάνει τα ίδια θέματα με τους προηγούμενους ομιλητές.  

Βέβαια είμαι ευτυχής που είμαι τελευταίος και κλείνω αυτή την όμορφη πολιτιστική συνάντηση και έτσι μπορώ να μιλήσω ελεύθερα όχι μόνο για την ελληνοαιγυπτιακή φιλία αλλά και για τις ελληνοαραβικές σχέσεις και θα ήθελα να επισημάνω ότι η Ελλάδα και η Αίγυπτος είναι δυο γειτονικές χώρες με πανάρχαια ιστορία και ακτινοβολία, δυο χώρες των οποίων οι σχέσεις και οι πρώτες επαφές χάνονται στα βάθη όχι μόνο της ιστορικής αλλά και της προϊστορικής εποχής. Όπως εμφανίζεται στο Αρχαίο Ελληνικό Δράμα του Αισχύλου "Ικέτιδες", οι 50 γιοί του Αιγυπτίου παντρεύονται 50 κόρες Ελληνίδες. 

Κι αργότερα με τον Πάρη και την ωραία Ελένη, ο άνεμος του Αιγαίου τους έφερε μακρυά στην Αίγυπτο, όπου η Ελένη παραμένει εκεί υπό την προστασία του Αιγυπτίου βασιλιά. 

Και πράγματι, αυτή η μυστηριακή έλξη που ασκεί η χώρα του Νείλου στην Ελλάδα, επιβεβαιώνεται από αρχαιολογικά ευρύματα που βρίσκονται στον τάφο της Κρήτης "Κνωσός". 

Μα ακόμα την Αίγυπτο επισκέπτονται Έλληνες Σοφοί όπως Πυθαγόρας, Θαλής, Πλάτωνας κ.α. Το 333 π.Χ. υποδέχονται οι Αιγύπτιοι τον Μέγα Αλέξανδρο και μαζί του τον Ελληνικό Πολιτισμό για περισσότερο από 5 αιώνες όπου άνθησε η Ελληνική Γλώσσα και η Ελληνική Φιλοσοφία. Και με την ίδρυση της Αλεξάνδρειας, 331 π.Χ., η Ελληνική Γλώσσα και η ο Ελληνισμός γενικεύεται αργότερα με τους Πτολεμαίους. Από το 395 μ.Χ. η Αίγυπτος έχει γίνει ήδη Χριστιανική, και αποτελεί μέρος της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας όπου άνθησαν ακόμη περισσότερο τα ελληνικά γράμματα και η ελληνική φιλοσοφία μέχρι το 639 μ.Χ. ο Άραβας στρατηγός Άμρ Εμπ Ελ-Ας νίκησε τον στρατό του Βυζαντίου στην Ηλιούπολη. Και ο Πατριάρχης Κύρος κατέληξε σε παράδοση της Αλεξάνδρειας με αντάλλαγμα την αναγνώριση στους Χριστιανούς της Αιγύπτου της θρησκευτικής ελευθερίας. Στη συνέχεια η Αίγυπτος αναπτύσσεται στο πλαίσιο του Ισλαμο-αραβικού κόσμου όπου η ενασχόληση με τους Έλληνες φιλοσόφους και την Ελληνική Φιλοσοφία αποτέλεσε κορυφαία προσέγγιση και συνάντηση μεταξύ Ελληνικής και Αραβικής Φιλοσοφίας ως παράδειγμα τον Αβερρόη-Εμπν Ελ Ρόσντ, ΑλΦαράμπι, Αλκέντι, Εμπν Χαλντούν. 

Παρενθετικά στο σημείο αυτό αξίζει να αναφέρω με συντομία την πρώτη αραβική επαφή με τα ελληνικά γράμματα. 

Η ΠΡΩΤΗ ΑΡΑΒΙΚΗ ΕΠΑΦΗ ΜΕ ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ 

Επαφές που έγιναν μεταξύ προφήτη Μωάμεθ και Βασιλιάδων, Αρχόντων και Πατρικίων του Βυζαντίου, Περσίας, Αιθιοπίας και άλλων τεκμηριώνουν ότι υπήρχαν μεταξύ φίλων του Μωάμεθ άνθρωποι ξενόγλωσσοι, κυρίως ελληνομαθείς, σαν τον ΕλΚαλμπι, πρέσβη του Μωάμεθ στον Ηράκλειτο, τον αυτοκράτορα του Βυζαντίου. 

Επίσης ο Χάρεθ Ιμπν ΑλΝαντιρ, είχε σπουδάσει την ιατρική σε ελληνιστική πόλη Jundisabur. Και όταν περίηλθαν βυζαντινές χώρες στους Άραβες η Ελληνική γλώσσα παρέμεινε επίσημη σε διοικητικούς χώρους της Ισλαμικής διακυβέρνησης μέχρι το 680 μ.Χ. περίπου ενώ διανοούμενοι Ελληνομαθείς και Ρωμιοί Μαουάλι είχαν με τους Άραβες κάποιο πνευματικό διάλογο. Εκτός από την πολιτική, διπλωματική και τη διοικητική ελληνοαραβική, δυο συγκεκριμένα τεκμήρια που υποστηρίζουν την πνευματική ανάμιξη μεταξύ Ελλήνων και Αράβων. 

1) Ο Χακίμ (Σοφός) των Αράβων, Χάλεντ Ιμπν Γιαζίντ, υπήρξε μαθητής δασκάλων, ιατρών και λόγιων της Αιγύπτου οι οποίοι του μετάφρασαν φιλοσοφικά και επιστημονικά βιβλία του Αλεξανδρινού Νεοπλατωνισμού, με κύρια επιστήμη τη χημεία που τότε θεωρείτο κορυφή της ελληνικής φιλοσοφίας. 

2) Όταν οι Μαουάλι ωρίμασαν ως δάσκαλοι και διανοούμενοι του Ισλαμισμού, παρατηρήθηκε για πρώτη φορά θεολογικός διάλογος με λόγιους χριστιανούς. Κυρίως με τον Ιωάννη τον Δαμασκηνό, που ήταν τότε σύμβουλος του Χαλίφη. Ελληνικά και Αραβικά κείμενα τεκμηριώνουν τον πολεμικό αυτό διάλογο, που προέκυψε με την εισβολή της ελληνικής φιλοσοφίας στον Ισλαμισμό, ίσως για πρώτη φορά. Φορείς αυτού του κινήματος ήταν Άραβες και Μαουάλι που θεμελίωσαν την επιστήμη που λέγεται "Καλάμ". Θέματα του "Καλάμ" είναι πολλά: το αυτεξούσιο, η ελευθερία, η ευθύνη του ανθρώπου, η Θεία δικαιοσύνη, ο μονοθεϊσμός και άλλα πολλά. 

3) Ρητορική-Γραφή: Αποκτούν και αυτοί ελληνική επίδραση κατά τα τέλη της Ομαγιαδικής δυναστείας.  Το παράξενο όμως ήταν να συμπεριλαμβάνονται σε αυτόν τον τομέα και  πρώην Πέρσες όπως ήταν ο Ιμπν ΑλΜουκάφα, που στην επόμενη δυναστεία θα εκδόσει αραβική μετάφραση του αριστοτελικού βιβλίου (λογικής παλαιά μετάφραση της ρητορικής του Αριστοτέλη) που σώζεται μέχρι σήμερα. Το ύφος της μεταφράσεως ανάγεται στην εποχή των Ομαγιάδων. Το αριστοτελικό σύγγραμα περιλαμβάνει αρκετή διδασκαλία για το λογοτεχνικό ύφος. 

Αποτέλεσμα της μελέτης αυτού, να εμβολιάζονται οι λόγοι και γραφαί της Αραβικής σκέψης (727 μ.Χ.). Ήταν αναπόφευκτο να βαφτιστεί η Αραβική σκέψη από την Ελληνική. Η Ισλαμική φιλοσοφία εδέχθηκε από την ελληνική σκέψη σαν σύνολο. Προσάρμοσε το ΔΕΝ, το ΟΝ, το ΕΝ, το ΕΙΝΑΙ στην υποδομή της Αραβικής διδασκαλίας και συμφιλίωσε τον Πλάτωνα με τον Αριστοτέλη. 

4) Αραβική Γραμματική: Επίσης η Αραβική Γραμματική γεννήθηκε αναγκαστικά κατά την εποχή των Ομαγιάδων, ίσως και πριν. 

Και όλες σχεδόν οι αραβικές πηγές συμφωνούν για την πρώτη προσπάθεια που έγινε από τον Αμπουλ Ασουαντ ΑλΚουάλι (688 μ.Χ.) ο οποίος πρότεινε την χρήση ορισμένων ορθογραφικών σημείων στο τέλος κάθε κορανικής λέξης. Το ένα σημείο καθορίζει την πτωτική κατάληξη - προφορά της Ονομαστικής πτώσης. Το δεύτερο σημείο για τη Γενική και το τρίτο για την Αιτιατική . Σημασία έχει η παράδοση, που λέει ότι ο Κουάλι έζησε στην Κούφα (Μεσοποταμία) όπου ανθούσε η Αραμαϊκή Παιδεία, με βάση τα ελληνικά γράμματα. Ίσως για αυτό η αραβική γραμματική εγεννήθηκε και εξελίζθηκε πρώτα στην περιοχή της Μεσοποταμίας, ως επιστήμη που εφαρμόζει για πρώτη φορά ελληνικούς γραμματικούς κανόνες στην αραβική γλώσσα. 

Όμως το σπουδαιότερο είναι ότι το μεγαλύτερο και αρχαιότερο μέρος του ελληνικού θησαυρού ήταν στη διάθεση των Αράβων και παραμένει μέχρι σήμερα στα σπλάχνα της Αραβικής. Τα αρχαιότερα ελληνικά χειρόγραφα που είναι στη διάθεση μας σήμερα ανάγονται το πολύ στον 12ο αιώνα ενώ οι Άραβες μετάφρασαν από χειρόγραφα, που πολλές φορές ανάγονται στον 2ο και 3ο αιώνα π.Χ. Το μέγεθος και ο ζήλος στη μελέτη, τη μετάφραση, διόρθωση, σχολίαση και στη διεθνή εξάπλωση του ελληνοαραβικού θησαυρού δεν είχε παρόμοιο στην ιστορία του πνεύματος. Και ο πνευματικός θησαυρός αποδίδεται καταρχήν σε όλη την ανθρωπότητα από κοινού. 

Υπήρχαν όμως λαοί που στην πορεία του πνεύματος εσφράγισαν με τη φυσιογνωμία τους το ανθρώπινο πνεύμα και έδωσαν μεγαλύτερο ενδιαφέρον στην ανάπτυξη τους. Με σχολές, ακαδημίες, συγγράματα, μυήσεις, κ.τ.λ. Αν και οι φυσικές και οι κοινωνικές καταστροφές είχαν κάψει το μεγαλύτερο μέρος της σκέψεως. Όμως η Αίγυπτος των Φαραώ που από την τρίτη χιλιετία προ Χριστού έκτισαν επιστημονικές ακαδημίες, της Ελλάδας των Αθηνών που από τον 5ο αιώνα π.Χ. έκτισαν την Ακαδημία - Λύκειο, ενώ οι μεταγενέστεροι τους ίδρυσαν στην Αλεξάνδρεια Μουσείο και Διεθνή Βιβλιοθήκη που σαν φάρος φώτισε για περίπου χίλια χρόνια. Και ήλθε η σειρά των Αράβων που ίδρυσαν τον οίκο της σοφίας στη Βαγδάτη, στην Κόρδοβα, στη Σεβίλλη και στο Κάιρο, το Αλ-Άζχαρ που μέχρι σήμερα επιζεί. Σχολεία και βιβλιοθήκες χιλιάδες. 

Δυο διεθνή κινήματα υπάρχουν συγκεκριμένα στην ιστορία της σκέψης:

-Το ΕΛΛΗΝΙΚΟ

-Το ΑΡΑΒΙΚΟ 

Το πρώτο έγινε ως συνέπεια της ελληνικής εξάπλωσης και το δεύτερο της αραβικής. Και τα δυο έχουν την ίδια πηγή με νάματα αρχαιότερων εποχών. Και τα δυο συνέλαβαν στην αφύπνιση του Δυτικού Πολιτισμού. Ως παράδειγμα θέτουμε τον Ιμπν Χαλντούν, ο τελευταίος εκφραστής του αραβικού ουμανισμού. 

Στον πρακτικό χώρο τα τεκμήρια είναι αναρίθμητα, με αρκετές επιδράσεις και αντιδράσεις, κράμα των οποίων θα κατασταλάξει σε μεγάλη διεθνή πορεία κατά την διάρκεια των άλλων εποχών. Και άρχισαν να εμφανίζονται συγγράμματα που ήταν λαμπάδες για τους μεταγενέστερους φιλοσόφους, κάτι που συνετέλεσε στην άνθηση της μετέπειτα πνευματικής ζωής. 

Όμως η Αλεξάνδρεια παραμένει έδρα του Ελληνικού Πατριαρχείου και γύρω από αυτόν τον πυρήνα αναπτύσσεται κάποια ελληνική δράση. Οι Έλληνες ζούσαν γύρω από τον Ναό και τη Μονή του Αγ. Σάββα όπου υπήρχε ξενώνας και νοσοκομείο. 

Στο Κάιρο ζούσαν οι Έλληνες και λειτούργησε από το 1737 έως το 1746 το πρώτο ελληνικό σχολείο με τον Πατριάρχη Κοσμά τον Γ' στο περίβολο του Αγ. Γεωργίου όπου διδάσκονταν την ελληνική γλώσσα. 

Επίσης η παρουσία των αδερφών Τοσίτσα βοήθησε στην ανάπτυξη της ελληνικής γλώσσας και του ελληνισμού της Αιγύπτου, αφού στην δεκαετία του 1830 μαζί με τον Ν. Στουρνάρα ιδρύουν σχολείο και παρέχουν την εκπαίδευση δωρεάν, κάτι που ακολούθησαν και οι αδερφοί Αμπετ, Αβέρωφ, η οικογένεια Σαλβάγου, ο Ζερβουδάκης, ο Μαρασλής, ο Συγγρού κ.α..

Σε αυτό το σημείο θα ήθελα να επισημάνω οτι στα ελληνικά τραγούδια γίνεται λόγος για τον Μεσίρι (ξενιτιά στην Αίγυπτο). Επίσης ο Μοχάμεντ Άλι, σουλτάνος της Αιγύπτου, έτρεφε τεράστια εκτίμησε για τους Έλληνες αφού την περίοδο που ο γιος του Ιμπραήμ πολεμούσε στην Ελλάδα ο ίδιος δεν πείραξε τους Έλληνες στη χώρα του. 

Σταθμός στην ιστορία του Ελληνισμού ήταν η ίδρυση το 1843 της Ελληνικής Κοινότητας στην Αλεξάνδρεια, που θα αποτελέσει πρότυπο ίδρυσης και άλλων ελληνικών κοινοτήτων. Προς τα τέλη του 19ου αιώνα οι Αιγυπτιώτες Έλληνες φτάνουν τους 250000, από τους οποίους οι 80000 ζούσαν στην Αλεξάνδρεια όπου εκδηλώνεται το ενδιαφέρον ορισμένων ανήσυχων ανθρώπων για τα ελληνικά γράμματα και τις τέχνες. Εκτός από τα περιοδικά, δεκάδες εκδόσεις λογοτεχνικών και ιστορικών βιβλίων αποτέλεσαν μια πολύτιμη πτυχή της πνευματικής προσφοράς των Ελλήνων της Αιγύπτου, με σημαντικότερο παράδειγμα τον Αλεξανδρινό ποιητή με την παγκόσμια ακτινοβολία και αναγνώριση, τον Κωνσταντίνο Καβάφη (1863-1933).

Στην Αλεξάνδρεια βέβαια έδρασαν και άλλοι άνθρωποι της πένας όπως ο Ζαχαριάδης, ο Χατζηφώτης, Γιαλουράκης, Χαλτζαβάκης κ.α. δημοσιογράφοι όπως ο Νικολαΐδης, Νομικός, Τσίρκας. 

ΤΕΚΝΑ ΤΟΥ ΑΙΓΥΠΤΙΑΚΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ 

Η δραστηριότητα των Ελλήνων σημάδεψε όλους τους τομείς στην Αίγυπτο τα τελευταία 150 χρόνια, ιδιαίτερα στην Αλεξάνδρεια, Μανσούρα, Πορτ Σαιντ, Ισμαηλία και Κάιρο. 

Η Αίγυπτος ανέδειξε ένα πολύ ιδιαίτερο τμήμα του Νεότερου Ελληνισμού. Θα ήταν αδύνατο όμως εδώ να προσθέσω τα ονόματα όλων αυτών που λάμπρυναν τις σελίδες της ιστορίας με τη δράση τους στην Αίγυπτο. 

Αρκεί να αναφέρω μερικά ονόματα:

- Αρχαιολογία: Νερούτσος Τάσος

- Θετικές Επιστήμες: Παχουντάκης, Σαρεγιάννης Αλφιέρης

- Ιατρική: Καρτούλης, Πετρίδης, Αυγερινός, Ιακωβίδης κ.α.

- Νομική: Καμπάς, Ρούσσος, Γεωργιάδης κ.α. 

- Φιλολογία: Πολίτης, Νομικός, Μοσχονάς, Ζαχαριάδης, Χατζηανέστης κ.α. 

- Θεολογία: Παπαδόπουλος, Χριστόφορος κ.α. 

- Κριτική: Γιαλουράκης, Τσίρκας, Αλιθέρσης, Χαλβατζάκης

- Λογοτεχνία: Καβάφης, Αλιθέρσης, Γιαλουράκης, Νικολαΐδης

Σε αυτό το σημείο θα ήθελα να επισημάνω ότι το πρώτο ελληνικό βιβλίο που τυπώθηκε στην Αίγυπτο στα χρόνια της Νεότερης Ελληνικής Ιστορίας είναι του Ευθυμίου Λουκά "Αρκαδιακή Οικογένεια" του 1853. 

Το πρώτο Δραματικό- Θεατρικό έργο είναι του Βασ. Αργυρόπουλου "Ο Θρίαμβος της Ελλάδος" που τυπώθηκε στην Αλεξάνδρεια. 

3500 ελληνικά βιβλία τυπώθηκαν κυρίως σε Αλεξάνδρεια-Κάιρο-Πορτ Σαιντ-Ζακαζικ και άλλες πόλεις. 

Το σημαντικό κεφάλαιο της Ελληνικής Δημοκρατίας και του Ελληνικού Τύπου στην Αίγυπτο κατέχει μια θέση αξιόλογη στα ελληνικά γράμματα και στην αιγυπτιακή κοινωνία. 

Από το 1862 - 1997 κυκλοφόρησαν περίπου 400 δημοσιογραφικά έντυπα, δηλαδή εφημερίδες και περιοδικά, και το 1862 τυπώθηκε η πρώτη εφημερίδα "Η Αίγυπτος".

Το πρώτο ελληνικό τυπογραφείο ήταν ο "Νείλος" του Ξ.Σάλτη το οποίο βρισκόταν στην οδό Ελλήνων αρ. 3 στην Αλεξάνδρεια, ενώ αργότερα το 1860 στην ίδια πόλη συναντάμε το τυπογραφείο "Κοραής" του Ηλία Ζαγκλή. 

Κυρίες και κύριοι, 

Με την ευκαιρία θα ήθελα να αποδώσω φόρο τιμής και σεβασμού στην ελληνική δημοσιογραφία και να στείλω χαιρετισμούς σε όλες τις ελληνικές εφημερίδες που βοηθάνε στην ενημέρωση των Αιγυπτιωτών.

Στέλνω χαιρετισμό:

1. Στην εφημερίδα των "Αιγυπτιωτών", στον κ. Γ. Ξενουδάκη, Αθήνα 

2. Στην εφημερίδα ''Ο Ελληνισμός της Αφρικής'', στον κ. Νικόλαο Βαδή και στον κ. Βασίλη Μοραΐτη, Αθήνα 

3. Στην εφημερίδα "Η Ελλάδα- Αφρική'' στον κ. Γρηγόρη Καμπουτάκη, Αθήνα

4. Στο περιοδικό "ΠανΑιγυπτία" του Συνδέσμου Ελλήνων - Αιγυπτιωτών, Αθήνα 

5. Στην ελληνική εφημερίδα της ελληνικής κοινότητας της Αλεξάνδρειας "Αλεξάνδρεια"

6. Στην εφημερίδα "το Φως" του κ. Σωκράτη Πατέρα, Κάιρο

7. Θα ήθελα να δώσω χαιρετισμό στην εφημερίδα "Ελλάδα-Αίγυπτος" που εκδίδεται από το σύνδεσμο ελληνο-αιγυπτιακής φιλίας και να επισημάνω το σπουδαίο ρόλο του προέδρου του συνδέσμου αυτού, του αξιότιμου κ. Καμαλάκη, για την προσφορά του στην έκδοση 8000 αντιτύπων και για την πνευματική, ηθική και οικονομική του ενίσχυση αυτής της εφημερίδας, όπως επίσης και τα αξιότιμα μέλη του διοικητικού συμβουλίου. 

Στα δύσκολα χρόνια της κατοχής η ελληνική κυβέρνηση και ο στόλος βρίσκει θερμή φιλοξενία στην Αίγυπτο η οποία είχε προσχωρήσει στις συμμαχικές δυνάμεις. Ο Μοντγκόμερι με τη βοήθεια και των ελληνικών δυνάμεων συνέτριψε τις ιταλογερμανικές δυνάμεις, του Ιούλιο του 1942 στο Ελ-Αλαμέιν. 

Μετά το Β Παγκόσμιο Πόλεμο κατά την κρίση της διώρυγας του Σουέζ, ο Πρόεδρος της Αιγύπτου, Γκαμάλ Αμπντελ Νάσερ, έδιωξε τους ξένους, όμως οι Έλληνες παρέμειναν δίπλα στους Αιγύπτιους βοηθώντας τους στη λειτουργία της διώρυγας, ενώ οι άλλοι οι τεχνικοί  Γάλλοι και ξένοι της διώρυγας έφυγαν. 

Ήδη από τα μέσα του 20ού αιώνα τόσο ο αριθμός των Αιγυπτίων φοιτητών στην Ελλάδα αυξάνεται όσο ο αριθμός των Ελλήνων σπουδαστών που επισκέπτονται για έρευνα και σπουδή του αιγυπτιακού πολιτισμού. 

Επίσης ιδρύθηκε στο Πανεπιστήμιο του Καΐρου πριν από 75 χρόνια υπό την εποπτεία του Δρ. Τάχα Χουσείν ένα σημαντικό τμήμα Ελληνικών Σπουδών και Μελετών όπου διδάσκονται οι Αιγύπτιοι την Αρχαία Ελληνική Ιστορία. Πρέπει να σημειωθεί ακόμα ότι ιδρύθηκε το γραφείο Μέσης Ανατολής του Ιδρύματος Ελληνικού Πολιτισμού με την πρωτοβουλία του Μορφωτικού Γραφείου της ελληνικής πρεσβείας στην Αίγυπτο. 

Κύριες και κύριοι πιστεύω ότι η πρόταση για τη δημιουργία του Πανεπιστημίου "Μέγας Αλέξανδρος" στην Αλεξάνδρεια είναι μια ιστορική βούληση των δύο λαών για αυτό υποστηρίζουμε τη μεγάλη προσπάθεια  και την πρωτοβουλία του Διοικητικού Συμβουλίου και του Συνδέσμου ΕλληνοΑιγυπτιακής Φιλίας και τη συμβολη προς αυτή τη κατεύθυνση. 

Τελειώνοντας θα ήθελα να επισημάνω το σπουδαίο ρόλο της βιβλιοθήκης του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας και τη συμβολή του Νέου Πατριάρχη που εργάζεται με ζήλο για την ελληνική γλώσσα και τον Ελληνισμό της Αιγύπτου στο πλαίσιο μιας νέας πολιτικής, στρατηγικής και πολιτιστικής προσέγγισης μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου που θα ανοίξει νέους ορίζοντες για τις σχέσεις των δυο κρατών και περισσότερο τις σχέσεις και την επικοινωνία μεταξύ ορθοδοξίας και Ισλάμ. 

Κυρίες και κύριοι, 

Βαδίζοντας προς το τέλος του 20ου αιώνα ήδη, αντιμετωπίζουμε σοβαρά προβλήματα, οικολογικά και περιβαλλοντολογικά, απουσίας αληθινής μόρφωσης, φόβου μιας μελλοντικής σύρραξης στα Βαλκάνια και στον μεσογειακό χώρο. Όλα αυτά είναι κάποια θέματα, κάποιες ανησυχίες, που μπορούν να συζητηθούν και να βρεθούν λύσεις σε κοινά πεδία, για αυτό είναι αναγκαία όσο ποτέ άλλοτε η στενότερη επαφή των δύο χωρών τόσο στο πολιτικό- οικονομικό όσο και στο κοινωνικό - πνευματικό επίπεδο. 

Αξιότιμοι κύριοι και κυρίες, 

Αισθάνομαι χρέος και καθήκον να ευχαριστήσω τον εξοχότατο Πρέσβη κ. Χασάν Κάμελ για τη μεγάλη προσφορά του στις ελληνοαιγυπτιακές σχέσεις και επίσης, τα αξιότιμα μέλη του διοικητικού συμβουλίου του συνδέσμου αιγυπτιοελληνικής φιλίας, Αιγυπτίους και Έλληνες οι οποίοι μας τιμούν ιδιαίτερα με την παρουσία τους σήμερα στην Ελλάδα. 

Και θα ήθελα να ευχαριστήσω θερμά τον αξιότιμο κ. Σπύρο Καμαλάκη, πρόεδρο του συνδέσμου ελληνοαιγυτπαικής φιλίας και όλα τα αξιότιμα μέλη του διοικητικού συμβουλίου του συνδέσμου αυτού για την οργάνωση του τέταρτου συμποσίου Ελλάδα-Αίγυπτος. 

Συγκριτική Ελληνο-Αραβική Λογοτεχνία 

Νίκος Καζαντζάκης και Ναγκίμπ Μαχφούζ: οι δυο μεγάλοι των δραμάτων 

Comparative Greek - Arabic Literature

Nikos Kazantzakis & Naguib Mahfouz: The Big Two of Dramas

του Dr. Amin Ezeldin, εφημερίδα: Ο Ελληνισμός της Αφρικής, Ενότητα: Τέχνες & Γράμματα, σελ.11 

Δύο σπουδαίες προσωπικότητες στην ελληνο-αιγυπτιακή λογοτεχνία. Δύο άνθρωποι γεννημένοι και γαλουχημένοι σε δυο διαφορετικές ώρες παρ'όλα αυτά παρουσιάζουν ένα μεγάλο κοινό: γράφουν και ασχολούνται με τον άνθρωπο, τα προβλήματα του , την αγωνία του, τον πόνο του, τη φτώχια του, τη δυστυχία του, τη μοίρα του ανθρώπου, την καταδίκη του να υποφέρει. Έψαξαν και πο δυο και βρήκαν τον άνθρωπο κάτω από τον καυτερό ήλιο, μέσα στις αλάνες, τις φτωχογειτονιές, εκεί που δεν υπάρχει  παρηγοριά, ούτε ελπίδα και διερεύνησαν την ψυχή του πεινασμένου και αδικημένου. 

Οι μεγάλοι αυτοί άνδρες αγάπησαν τον άνθρωπο, ανησύχησαν για τη μοίρα του, το μέλλον του, πήραν λίγο από τον πόνο του φτωχού, της μάνας, του ορφανού και συμμερίστηκαν τη δυστυχία και την αγωνία των ηρώων τους. Πλησίασαν τον έρημο άνθρωπο εκείνο με τον οποίο κανείς άλλος συγγραφέας και πολλοί λίγοι άνθρωποι είχαν προσεγγίσει. 

Μα τα κοινά στοιχεία δεν τα συναντάμε μόνο στο έργο τους αλλά και στις ζωές τους: μετέφρασαν οι ίδιοι στη γλώσσα τους ξένα έργα, μεταφράστηκαν οι ίδιοι σε πολλές γλώσσες, βραβεύτηκαν και αναγνωρίστηκε το έργο τους σε παγκόσμια κλίμακα. 

Βέβαια ο Καζαντζάκης ήταν πολυταξιδευμένος (Αυστραλία, Ιαπωνία, Αίγυπτος) ενώ ο Μαχφούζ δεν αποχωρίστηκε ποτέ την πατρίδα του αλλά αντίθετα ταξίδεψε στα σοκάκια του Καιρου. 

O Νίκος Καζαντζάκης και ο Ναγκίμπ Μαχφούζ είναι δυο συγγραφείς που κλείνουν μέσα τους δυναμικά όλα τα είδη του λόγου (ποιήματα, διηγήματα, θεατρικά έργα, μυθιστορήματα) αλλά που κανείς δεν μπόρεσε να συλλάβει την ειδική τους φόρμα. Δεν ήταν ποιητές ούτε μυθιστοριογράφοι. Κανείς πέρα από αυτούς δεν συγκέντρωσε τόσο ανθρώπινο μόχθο στο έργο του. Οι λέξεις τους παίρνουν ανθρώπινο νόημα, δική τους ολοκληρωμένη ζωή, ζωντανεύουν τις αισθήσεις μας (κυρίως προκαλούν πίκρα).

Οι συγγραφείς ξέρουν να μιλούν απλά, λιτά στη γλώσσα των ανθρώπων της πατρίδας τους, χωρίς όμως ποτέ να καταντούν χυδαίοι.

Οι ήρωες τους αγωνίζονται ενάντια στη δυστυχία τους, έχουν ανησυχίες, φόβους, πονάνε. Βέβαια οι ήρωες του Καζαντζάκη ως πρόσωπα με υψηλότερη μόρφωση πονάνε, περισσότερο ψυχικά, έχουν μεταφυσικές αγωνίες σε πιο έντονο βαθμό. 

Οι ήρωες του Ναγκίμπ δε φτάνουν ποτέ στο σημείο να αμφισβητήσουν την ύπαρξη του Θεού, να τα βάλουν με τη θεότητα και δεν ερευνούν τα πολύπλοκα θεολογικά ζητήματα. 

Η λευτεριά, η ανθρώπινη αξιοπρέπεια, η ακεραιότητα, τονίζονται στα έργα τους. 

Βέβαια, η βασική τους διαφορά είναι η απουσία της υπερβολής από το έργο του Ναγκίμπ Μαχφούζ . Στον Καζαντζάκη συναντάμε ένα τρομερό κενό, νιώθουμε ψυχικό φόβο, απελπισία και απογοήτευση, αγωνιούμε για την σωτηρία του ανθρώπου.

Ο Καζαντζάκης σαρκάζει με κυνισμό τις ανθρώπινες καθημερινές χαρές που στο έργο του Μαχφούζ προσθέτουν χαρά, ανακούφιση. Ο έρωτας, σε κάποιες τρυφερές στιγμές παρηγορεί, δυναμώνει, φωτίζει τις ζωές των ηρώων. Στα έργα του Καζαντζάκη συνειδητοποιούμε: την ήττα και την αποτυχία του να συνδεθεί με τον άνθρωπο, την πείνα για την ζωή, τον τρόμο για τον θάνατο. 

Οι διαφορές αυτές προέρχονται από την ιδιάζουσα παιδική ηλικία του Καζαντζάκη. Ο φόβος του που του τον ρίζωσε η μορφή του πατέρα του δεν τον άφησε ποτέ ήσυχο. Ένας φόβος που προκάλεσε πολλά ερώτηματα και ρίζωσε μέσα του μίσος και επιθυμία για εκδίκηση. Ένας φόβος που του προκάλεσε προβλήματα στις σχέσεις του με τις γυναίκες. Και ακόμη παραμένουν αδιερεύνητες, αντιφατικές και ιδιόρρυθμες οι σχέσεις του με τις γυναίκες. Την τραγωδία της ζωής του όξυνε η δυσάρεστη απουσία του γιου του. Ο Καζαντζάκης δεν μπόρεσε ποτέ να αποκτήσει το πολυπόθητο παιδί του. Αντίθετα, ο Μαχφούζ απέκτησε δυο κόρες (ισως να μην τον απασχολούσε η απουσία του γιου;) και έζησε ομαλή οικογενειακή ζωή. 

Εν κατακλείδι: ο Νίκος Καζαντζάκης και ο Ναγκίμπ Μαχφούζ είναι δύο κορυφαίες μορφές με πολύπλευρο και διεθνώς αναγνωρισμένο έργο, δυο έντονες προσωπικότητες με κάποιες διαφορές μεταξύ τους (είναι άλλωστε φυσικό και ανθρώπινο). 

Ο Καζαντζάκης αγωνίστηκε μια ολόκληρη ζωή για να βρει την γαληνη που ποτέ δεν κατόρθωσε να αποκτήσει. Αντίθετα ο Ναγκίμπ Μαχφούζ γνώριζε τη γαλήνη και σε αυτό πιστεύω ότι οφείλεται η πίστη του στο Θεό. 

Αξίζει να αναφέρω ότι κάθε πρωί όταν ήμουν μικρό παιδί έβλεπα τον Ναγκίμπ Μαχφούζ να τριγυρνά στις φτωχογειτονιές της Γκαμαλέια, ντυμένος απλά και λιτά, όλη του η μορφή φαινόταν τόσο συμπαθητική και απλή συνάμα. Και το ίδιο έκανε και ο Καζαντζάκης: σαράντα χρόνια τριγυρνούσε από χωριό σε σωριό και συνέλεγε λεξούλες. Και οι δύο αυτοί συγγραφείς παρέμειναν πάντα απλοί, δεν επιδίωξαν δόξα και πλούτο, έμειναν πιστοί στον απλό άνθρωπο και αυτό είναι το στοιχείο που τους κατατάσσει ανάμεσα στους αληθινούς άντρες της παγκόσμιας ιστορίας.